معرفی شهر فامنین
شهرستان فامنین یکی از شهرستان‌های نه‌گانهٔ استان همدان است که در شمال شرق این استان واقع شده‌است. این شهرستان از سمت شمال به شهرستان رزن، از سمت جنوب به شهرستان همدان، از سمت شرق به استان مرکزی و از سمت غرب به شهرستان کبودرآهنگ محدود شده‌است. شهرستان فامنین با مساحتی حدود ۱۳۶۰ کیلومتر مربع، ۶٫۷ درصد از مساحت کل استان همدان را تشکیل می‌دهد. این شهرستان از مراکز مهم تولید محصولات کشاورزی در سطح استان به‌شمار می‌رود. شهرستان فامنین در سال ۱۳۹۰ بالغ بر ۴٢،۴٨۵ تن جمعیت داشته است.
عکس های بیشتر
فامِنین
فامِنین شهری است در استان همدان ایران. فامنین مرکز شهرستان فامنین استان همدان است. جمعیت شهر فامنین در سرشماری سال ۱۳۷۵ خورشیدی ۸۷۸۵ نفر بوده‌است.فامنین در ۱۳۵ کیلومتری جادهٔ ساوه به همدان و در ۵۵ کیلومتری همدان واقع شده‌است.غار قلعه‌جوق که از آثار دورهٔ پیش از اسلام است از نقاط دیدنی فامنین است.غار در منتهی‌الیه شرق فامنین واقع شده‌است.در زمان صفویه دارای بازار بوده و در بین بلاد شمالی همدان مرکزیت داشت. فامنین زادگاه علما و عرفای بنامی چون شهید دکتر مفتح آیه اله جناب و آیه اله شیخ میرزا علی موحدی فامنینی و سید احمد ملیحی شیخ بئاری ازناوی و محدث بنام قرن پنجم هجری شیخ عبدالقادر زرقانی است.فامنین در ۱۳۵ کیلومتری جادهٔ ساوه به همدان و در ۵۵ کیلومتری همدان واقع شده‌است. دشت سرسبز فامنین از گذشته‌های دور استقرار گاه بشر بوده تمدن قره تپه در جنوب فامنین (هزاره چهاره پیش از میلاد) غار مصنوعی قلعه جوق (دوره اشکانی- ساسانی) امامزاده ازناو (سلجوقی) و پل جهان‌آباد و حمام قدیمی شهر فامنین (دوره صفوی) وده‌ها اثر تاریخی دیگر گواه این ادعاست.از مشاهیر فامنین است شرف الدین علی فامنینی از وزیران ایلخان مغول سلطان ابوسعیدکه کتاب ترجمه عهدنامه مالک اشتر نوشته ابوالرضا، حسین بن محمد علوی آوی به او پیش کش شده است حاتم گویا معتقد است او حاکم اصفهان نیز در سال ۷۲۶ه. ق بوده است.
آثار تاریخی شهرستان فامنین
مسجد خوش آباد
مسجد تاریخی روستای خوش آباد یکی از زیباترین آثار تاریخی شهرستان فامنین میباشد که در 19 کیلومتری جنوب شرقی شهر فامنین قرار گرفته است .بنا از لحاظ پلان شبیه مساجد نشر،خماجین،یسرلو است .مسجد مذکور بصورت مستطیل شکل وفاقد محراب میباشد ونوع معماری وطاق وقوسها شباهت زیادی به آثار دوران قاجاریه دارد.مسجد خوش آباد به شماره 17144 در مورخ 1385 به ثبت آثار ملی ایران رسیده است.مسجد خوش آباد با مساحتی حدود 832 متر مربع با پلان مستطیل شکل دارای 4ستون با قطر 40 سانتی متردر وسط مسجد و4ستون 95*60 سانتی متردر دو طرف که جمعا" 8 ستون به شکل 4 ردیف دو تایی قرار گرفته ستونها تماما" با آجر پوشیده شده وتوسط طاقهای متقاطع جناغی به هم متصل گردیده ودر ضلعهای کناری دو طاقنما به صورت قرینه و در هر ضلع 3 طاقنما تعبیه شده وداخل هر طا قنما طاقچه هایی با طاقنمای کم عمق تعبیه گردیده است و در دو سمت ستونها دالان هایی با طاق هلالی تعبیه شده است. بنا آجری وفاقد محراب می باشد.در سمت جنوبی مسجد قدیمی مسجد جدیدی متصل به بنا ساخته شده سقف بنا دارای 9 گنبد کوچک میباشد و پنجره بنا در سمت جنوبی مسجد قرار گرفته که مشرف به مسجد جدید الا حداث میباشد.بنا با توجه به نوع معماری ومصالح وتزئینات وطاق وقوس میتوان گفت از آثار دوران قاجاریه میباشد.
برج گلشن
برج گلشن در روستای خوش آباد واقع در 19 کیلومتری شهر فامنین استان همدان قرار دارد.این برج در اواخر دوره قاجار منصوب به برادران گلشن است که در 4 طبقه ساخته شده است .طبقه زیرین برج گلشن به عنوان زندان و طبقه بالا به عنوان برج نگهبانی و تامین امنیت روستا و طبقه‌های مابین جهت سکونت مورد استفاده قرار میگرفته است .البته روستای تاریخی خوش آباد دارای یک مسجد باستانی است که در حال حاضر نیز مورد استفاده اهالی قرار می‌گیرد. این بنا در تابستان 1389 توسط سازمان میراث فرهنگی مرمت گردیده است . همچنین قدمت این بنا به دوره قاجاریه بر میگردد .
غار قلعه جوق
غار قلعه جوق از آثار دوران پیش از اسلام از نقاط دیدنی فامنین و ازجمله نادرترین آثار موجود در منطقه است که مشابهتی مثل آن در منطقه وجود ندارد فاصله این غارتا مرکز استان 96 کیلومتر ودر 38 کیلومتری جنوب شرقی فامنین و در منتهی الیه جنوب غربی روستای قلعه جوق وبه فاصله 1610 متری روستا قرار گرفته که قدمت آن به دوران ساسانی بر میگردد.روستای قلعه جوق دارای طبیعت سرسبز وکوه های زیبا دارای جاذبه گردشگری است این روستا دارای بافت با ارزش ودارای برج و زاغه های قدیمی میباشد.غار قلعه جوق یکی از غارهای مهم دست کنده شده بشری است که دارای سه در ورودی نزدیک به هم که به فاصله تقریبا"20 متراز سطح زمین بر دیوار صاف صخره می باشد که تنها وسیله بالا رفتن نردبان است. این غار بر قسمت دامنه کوههای روستا ی قلعه جوق ساخته شده است که داخل این غار 15 اتاقک به ابعاد 2*2 متراحداث گردیده وبه روایتی وگفته اهالی منطقه حکیم بوعلی سینا در این مکان زندانی بوده است.
امامزاده ازناو
این امامزاده به فاصله 110 کیلومتری شمال همدان ونیز 40 کیلومتری شهر فامنین در روستای ازناو از دهستان پیشخور ودرفاصله 300 متری جنوب روستای ازناو برروی تپه ای محصور درکوهستان ومشرف به روستا قرار گرفته است.ارتفاع آن از سطح دریا1901 متروهمچنین طول وعرض جغرافیایی آن به ترتیب 352764.23و 23 3896964.47 درجه میباشدو یکی از مهمترین وزیباترین بناهای تاریخی شهرستان میباشدکه به شماره 1867 در تاریخ 21/2/76 به ثبت آثار ملی ایران رسیده است.این مکان تاریخی دارای پلانی مربع بطول وعرض 10 مترمی باشد،ارتفاع بنا درحدود12 متراست که8مترآن ساختمان وبقیه راگنبد تشکیل میدهدکه متشکل ازبنایی است چهار ضلعی با گوشواره های هشت ضلعی با ساقه وگنبد بنا واضلاع بیرونی بنابه سه طاقنما تقسیم شده است که دو طاقنمای طرفین قرینه وبعرض 130 وارتفاع 660 سانتیمتربوده وطاقنمای اصلی به عرض 370 وارتفاع 660 سانتیمترمیباشد.گنبد آجری بنا دو جداره یا دوپوسته بوده که با قطار بندی مورب آجری چهار گوش در هر ردیف حالت خاصی به گنبد داده است،مصالح بنا در ازاره ها از سنگ ودر ساختمان آجرهای 5*25*25 سانتیمتر با ملات ساروج در بنا به کار برده شده است. بنای مذکور فاقد کتیبه بوده ولی از خصوصیات نوع معماری وسبک وفرم ومصالح می توان گف که بنامتعلق به اواخر دوره سلجوقیان وقرن ششم ه.ق است وساختاراصلی ومعماری این بنا مشابه گنبد سرخ مراغه وگنبد حیدریه قزوین وگنبد علویان همدان بدون تزئینات داخلی میباشد.عمده مصالح مورد استفاده دربنا آجر بوده وجهت تزئین بنا از آجر تراش دار استفاده شده است عمده تزئینات در جبهه خارجی بنا مخصوصا"ضلع شمالی واطراف درب ورودی میباشد که به صورت هاشیه طاقنما بصورت ستونهای مدور ونیمه مدور ازآجرهای تراشدارچهارگوش ومثلثی به طریقی زیبا بکار رفته است.در بالای درب ورودی یک ردیف تزئینات بشکل گل وبوته ازجنس آجرتراشدار وجود دارد.ازآنجایی که این امامزاده برروی گورستان روستا واقع شده وفرایض دینی مردم درآنجا انجام میگرفته درنتیجه همواره مورد توجه وحفاظت بوده است.این بنا در مجاورت روستای ازناو که یکی از روستاهای تاریخی منطقه با طرح پلکانی ودارای تعدادی خانه روستایی وبا وجود غار هفت محراب وزاغه های داخل روستا در صورت مرمت وساماندهی واحیاء بافت روستا میتواند به عنوان منطقه تاریخی مذهبی ومنطقه نمونه گردشگری مورد توجه قرار گیرد وبا تهیه طرح جامع واحیاءمنطقه مذکورودرنظر گرفتن کاربریهاوتاسیسات گردشگری باحفظ بافت ومحوطه واجد ارزش تاریخی اقدام نمود.در سال 1389 اقدامات مرمتی استحفاظی واستحکامی مرمت بدنه های خارجی ومرمت پوسته خارجی گنبد امامزاده توسط سازمان میراث فرهنگی،صنایع دستی وگردشگری انجام پذیرفته است.
پل جهان آباد
پل جهان آباد در شش کیلومتری جنوب فامنین بر روی رودخانه قره چای واقع شده است . بنای مذکور در دوره صفویه احداث گردیده پل دارای پنج دهانه است و پایه های پل در دو جهت دارای موج شکن های مدور و بزرگ است که تا سطح گذر پل بالا آمده است . سطح پل از میانه به طرفین به صورت شیب دار ساخته شده است . مصالح مورد استفاده در شالوده و پایه ها سنگ ودر بقیه قسمت ها آجر است . پل جهان آباد در مورخ 9/1/78 به شماره 2287 به ثبت ملی رسیده است.
امامزاده عین و غین
بقعه این امامزادگان در بالاى تپّهاى در بخش جنوب شرقى روستاى ازناوه از بخش فامنین و در 80 کیلومترى شمال شرقى شهر همدان واقع شده است.ساختمان بقعه، بنایى مربّع شکل از نوع مقابر چهارضلعى یک طبقه است که در گاهى رو به شمال دارد. ارتفاع بناى آن از بیرون 7/12 متر و ابعاد هر یک از اضلاع آن از خارج، و از داخل 5/6 متر است. دیوار سمت غرب به جهت وجود راه پله، از بقیّة دیوارها ضخامت بیشترى دارد. نقشه مربّع امامزاده در بالا بازدن ترنبه‌هایى به هشت ضلعى و پس از آن توسّط قوس‌هایى به شانزده ضلعى تبدیل گشته و گنبد در پوشه پیوستهاى بر آن شکل شانزده ضعلى تبدیل گشته است.
حمام قدیمی فامنین
حمام تاریخی فامنین یکی از مهمترین آثار تاریخی شهرستان فامنین میباشد که درداخل شهر ودرمحلات قسمت جنوبی شهرفامنین ودر مجاورت مسجد جامع قرار گرفته است .بنا از لحاظ پلان مستطیل شکل می باشد ونوع معماری وطاق وقوسهای بکا رفته در بنا شباهت زیادی به آثار دوران قاجاریه دارد.وجزء بناهای تحت حفاظت سازمان میراث فرهنگی ،صنایع دستی وگردشگری میباشد.حمام قدیمی فامنین با مساحتی حدود 380 متر مربع با پلان مستطیل شکل دارای درب وراهروی ورودی در ضلع شرقی بنا وحمام سرد یا رختکن وهشتی ما بین حمام سرد وحمام گرم ونیزحمام گرم ودر ضلع شمالی حمام گرم دو خزینه آب گرم وسرد وخلوت خانه میباشد. پایه ها وطاقهاآجری بوده وتوسط طاق وتویز ه هایی به صورت طاق جشمه به هم متصل گردیده ودر جبهه غربی بنا حمام نوسازی قرار گرفته، که احتمالا"در چند دهه گذشته بر روی قسمتی از حمام قدیمی زنانه ساخته شده است. با توجه به نوع معماری ومصالح وتزئینات آجری وطاق وقوس شباهت زیادی با آثار دوران قاجاریه دارد. بنای مذکوردر سالهای 1390 و1391 توسط سازمان میراث فرهنگی،صنایع دستی وگردشگری مورد مرمت استحفاظی واستحکامی قرار گرفته از جمله مرمتها می توان به مرمت فضای داخلی مرمت بدنه های آجری وهمچنین مرمت بدنه های خارجی و بام سازی در بنا را نام برد.