گنبد جبلیه
يكي از آثار تاريخي و ديدني كرمان گنبد جبليه است كه در دامنه كوههاي مسجد صاحب‌الزمان اين شهر قرار دارد.هرچند گفته مي‌شود در ساخت اين گنبد هشت ضلعي سنگي از شير شتر به عنوان مصالح استفاده شده اما تاريخ ساخت بنا معلوم نيست و در نوشته‌هاي تاريخي نيز به هدف از ساخت آن اشاره‌اي نشده است.
عکس های بیشتر
گنبد جبلیه، یکی از مهم‌ترین بناهای تاریخی شهر کرمان است. این بنا، در منتهی‌الیه شرقی کرمان در نزدیکی دو قبرستان صاحب الزمان و سید حسین، با گنبد بزرگ و عجیبی از سنگ و گچ بنا گردیده که دست تطاول روزگار در تخریب آن کوتاه آمده‌است. این گنبد هشت ضلعی که به گنبد گبری نیز شهرت دارد تماماً از سنگ است و عرض پی آن نیز در پایه به ۳ متر می‌رسد.تاریخ ساخت این بنا مشخص نیست، اما برخی احتمال داده‌اند که مربوط به اواخر دوره ساسانی باشد که اوائل اسلام تعمیر و مرمت شده‌است یا اینکه در اوائل اسلام با الهام از معماری ساسانی بنا گردیده‌است.گنبد جبلیه، از لحاظ تاریخی، از اهمیت و ارزش بالایی برخوردار است. این بنا، یکی از نادرترین نمونه‌های معماری سنگی در ایران است.گنبد جبلیه، در سال ۱۳۱۶ هجری شمسی، به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
معماری گنبد جبلیه
گنبد جبلیه، دارای پلان هشت ضلعی است. گنبد اصلی، بر روی هشت ستون سنگی قرار دارد. ستون‌ها، با مقرنس‌کاری تزیین شده‌اند.در اطراف گنبد اصلی، هشت گنبد کوچکتر قرار دارد. این گنبدها، با کاشی‌کاری تزیین شده‌اند.در داخل گنبد اصلی، اتاقی قرار دارد که دارای تزیینات گچ‌بری است.
اهمیت فرهنگی گنبد جبلیه
گنبد جبلیه، علاوه بر اهمیت تاریخی، از لحاظ فرهنگی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. این بنا، یکی از نمادهای شهر کرمان است و در فرهنگ مردم کرمان جایگاه ویژه‌ای دارد.گنبد جبلیه، یکی از جاذبه‌های گردشگری مهم شهر کرمان است و سالانه گردشگران زیادی از آن بازدید می‌کنند.
تاریخچه گنبد جبلیه
تاریخچه گنبد جبلیه به دوره ساسانی یا اوایل اسلام باز می‌گردد. این بنا، در منتهی‌الیه شرقی کرمان در نزدیکی دو قبرستان صاحب الزمان و سید حسین، با گنبد بزرگ و عجیبی از سنگ و گچ بنا گردیده که دست تطاول روزگار در تخریب آن کوتاه آمده‌است. این گنبد هشت ضلعی که به گنبد گبری نیز شهرت دارد تماماً از سنگ است و عرض پی آن نیز در پایه به ۳ متر می‌رسد.تاریخ دقیق ساخت این بنا مشخص نیست، اما برخی احتمال داده‌اند که مربوط به اواخر دوره ساسانی باشد که اوائل اسلام تعمیر و مرمت شده‌است یا اینکه در اوائل اسلام با الهام از معماری ساسانی بنا گردیده‌است.
نظریه اول
بر اساس نظریه اول، گنبد جبلیه مربوط به دوره ساسانی است. این نظریه، بر اساس شباهت‌های معماری گنبد جبلیه با دیگر بناهای ساسانی، مانند کاخ اردشیر بابکان در فیروزآباد، مطرح شده است.
نظریه دوم
بر اساس نظریه دوم، گنبد جبلیه مربوط به اوائل اسلام است. این نظریه، بر اساس عدم وجود مدارک تاریخی قطعی برای اثبات تعلق گنبد جبلیه به دوره ساسانی، مطرح شده است.
نظریه سوم
بر اساس نظریه سوم، گنبد جبلیه در اوائل اسلام با الهام از معماری ساسانی بنا گردیده است. این نظریه، بر اساس ترکیب عناصر معماری ساسانی و اسلامی در گنبد جبلیه، مطرح شده است.
معماری گنبد جبلیه
گنبد جبلیه، دارای پلان هشت ضلعی است. گنبد اصلی، بر روی هشت ستون سنگی قرار دارد. ستون‌ها، با مقرنس‌کاری تزیین شده‌اند.در اطراف گنبد اصلی، هشت گنبد کوچکتر قرار دارد. این گنبدها، با کاشی‌کاری تزیین شده‌اند.در داخل گنبد اصلی، اتاقی قرار دارد که دارای تزیینات گچ‌بری است.
اهمیت فرهنگی گنبد جبلیه
گنبد جبلیه، علاوه بر اهمیت تاریخی، از لحاظ فرهنگی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. این بنا، یکی از نمادهای شهر کرمان است و در فرهنگ مردم کرمان جایگاه ویژه‌ای دارد.گنبد جبلیه، یکی از جاذبه‌های گردشگری مهم شهر کرمان است و سالانه گردشگران زیادی از آن بازدید می‌کنند.