کوه قلعه
کوه قلعه فردوس، کوهی است که در ۱۰ کیلومتری جنوب شهر فردوس قرار داشته و محل یکی از قلعه‌ها و دژهای مهم اسماعیلیه و مرکز استقرار این فرقه در ایالت قهستان و در جنوب خراسان بزرگ بوده‌است.
عکس های بیشتر
کوه قلعه فردوس، کوهی است که در ۱۰ کیلومتری جنوب شهر فردوس قرار داشته و محل یکی از قلعه‌ها و دژهای مهم اسماعیلیه و مرکز استقرار این فرقه در ایالت قهستان و در جنوب خراسان بزرگ بوده‌است.عطاملک جوینی در تاریخ جهان‌گشای دربارهٔ این قلعه می‌گوید: «از ۷۰ دژی که در جنوب خراسان قرار داشت، شاید وسیع‌ترین و عظیم‌ترین آنها در ۵ کیلومتری جنوب غربی فردوس باشد.» اسماعیلیان، قلعهٔ نظامی خود را در بالای این کوه ساخته بودند که در بلندترین نقطه دشت فردوس واقع شده و از تمام جهات بر منطقه مشرف است. موقعیت این قلعه به‌گونه‌ای است که از سه جهت به پرتگاه‌هایی منتهی می‌شود و تنها راه دسترسی به قلعه از طریق تنگه‌ای است که در جنوبی غربی کوه، که شیب کمتری دارد، قرار گرفته‌است. این قلعه در ۶ حصار مختلف ساخته شده و مرکز فرماندهی در طبقه ششم و در نوک قلعه قرار دارد. طبقات دیگر آن دارای دروازه‌های ورودی از جهات مختلف، محل نگهداری آذوقه، اسلحه‌خانه، اصطبل، آب انبار، برج و بارو و حمام و تالارها و سربازخانه هستند. ارتفاع برج‌ها حدود ۵ متر بوده و تمام آنها به کمک سنگ‌های لاشه و ملات گچ و ساروج ساخته شده‌اند.این قلعه در دوران آبادی دارای دو دیوار و حصار تو در تو و چند برج دیده‌بانی بوده‌است. محیط بیرونی‌ترین دیوار، حدود یک هزار متر است. در قسمت پایانی قلعه، آب‌انبارهایی درون سنگ‌ها کنده شده که طول هر یک حدود ۱۰ متر و عرض آنها در حدود ۲ متر بوده و از آب باران و برف پر می‌شده‌اند. این آب‌انبارها در هنگام محاصره، به عنوان آب شرب اهالی مورد استفاده قرار می‌گرفته‌اند. همچنین این آب انبارها، ذخیرهٔ تمام اهالی قلعه نبوده‌اند؛ زیرا در پایین دیوار و در جنوب قلعه چاهی کنده بودند که امروزه به چاه قنوت مشهور است. در قلهٔ کوه آثار برج استوانه‌ای کوچکی قرار دارد که شاید محل افروختن آتش بوده و با دیده‌بانی در ارتباط بوده‌است. این دژ، روزگاری بر جلگه‌های اطراف و راه‌های بازرگانی قدیم ناظر بوده و راه‌های کاروانی دشت تون را هم می‌توانسته به خوبی دیده‌بانی کند.
کوه قلعه
کوه قلعه، کوهی است که در ۱۰ کیلومتری جنوب شهر فردوس قرار دارد. این کوه در دوران اسماعیلیه به عنوان مقر و پایگاه این فرقه در جنوب خراسان بزرگ بوده است.در بالای این کوه، قلعه‌ای بزرگ و مستحکم قرار دارد که در دوران اسماعیلیه ساخته شده است. این قلعه دارای دو بخش اصلی است: بخش اول شامل یک حصار بزرگ و بخش دوم شامل یک قلعه مرکزی است.حصار بزرگ این قلعه از سنگ و آجر ساخته شده است و دارای ارتفاعی در حدود ۱۲ متر است. این حصار دارای چهار برج دیده‌بانی است که از آن برای مراقبت از قلعه و اطراف آن استفاده می‌شد.قلعه مرکزی این کوه نیز از سنگ و آجر ساخته شده است و دارای یک برج اصلی است که در مرکز قلعه قرار دارد. این برج دارای ارتفاعی در حدود ۱۵ متر است و از آن برای دیده‌بانی و دفاع از قلعه استفاده می‌شد.در داخل قلعه مرکزی، آثاری از ساختمان‌های مسکونی، انبار و آب‌انبار دیده می‌شود. این آثار نشان می‌دهد که قلعه کوه قلعه در دوران اسماعیلیه محل زندگی و فعالیت‌های نظامی این فرقه بوده است.
تاریخچه کوه قلعه
کوه قلعه در دوران اسماعیلیه به عنوان مقر و پایگاه این فرقه در جنوب خراسان بزرگ بوده است. اسماعیلیان در قرن ششم هجری قمری، به رهبری حسن صباح، در این منطقه نفوذ کردند و قلعه کوه قلعه را به عنوان مقر خود انتخاب کردند.این قلعه در طول قرن‌های بعد، در اختیار اسماعیلیان باقی ماند و نقش مهمی در دفاع از این فرقه در برابر حملات دشمنان ایفا کرد.در قرن نهم هجری قمری، با سقوط قلعه الموت، قلعه کوه قلعه نیز به دست حکومت صفوی افتاد.
اهمیت کوه قلعه
کوه قلعه یکی از مهم‌ترین بناهای تاریخی شهر فردوس است و دارای ارزش تاریخی و فرهنگی بسیار بالایی است. این قلعه از جمله آثار مهم دوران اسماعیلیه در ایران محسوب می‌شود و از نمونه‌های زیبای معماری این فرقه است.کوه قلعه همچنین یکی از جاذبه‌های گردشگری مهم شهر فردوس است و هر ساله گردشگران زیادی از آن بازدید می‌کنند.
نکات برجسته کوه قلعه
- قرار گرفتن در ۱۰ کیلومتری جنوب شهر فردوس
- ساخت در دوران اسماعیلیه
- دارای دو بخش اصلی: حصار بزرگ و قلعه مرکزی
- دارای ۴ برج دیده‌بانی
- دارای یک برج اصلی در مرکز قلعه
- دارای آثاری از ساختمان‌های مسکونی، انبار و آب‌انبار
- نقش مهم در دفاع از فرقه اسماعیلیه
- دارای ارزش تاریخی و فرهنگی بسیار بالایی
- یکی از جاذبه‌های گردشگری مهم شهر فردوس