موزه ها

موزه ها

• 1395/12/01
• مدیرسایت
• کرمان
• 0 نظر

موزه مردم شناسي حمام گنجعلي خان: قرن يازدهم هجري قمري است،خاندان صفوي بر ايران حکومت مي کنند و گنجعلي خان حاکم کرمان است.

عکس های بیشتر

موزه مردم شناسي حمام گنجعلي خان: قرن يازدهم هجري قمري است،خاندان صفوي بر ايران حکومت مي کنند و گنجعلي خان حاکم کرمان است.دستور ساخت مجموعه اي مشتمل بر بازار،مسجد،کاروانسرا، ضرابخانه،آب انبار و حمام را مي دهد.سلطان محمد معمار يزدي را به خدمت مي آورند.-"معمار يزدي!مي خواهم بنايي براي مردمم بسازي که مقرنس ها،کاشيکاري هاي و گچبري هايش شهره شود و هنر ايراني را در گذر اعصار جاودان کند."سلطان محمد با آجر و سنگ و کاشي و ملات ساروج و گچ شعبده مي کند.بناها خشت به خشت بالا مي روند،حمام در مسير اصلي بازار ساخته مي شود.شش غرفه رختکن حمام را با کاشي تزئين و سقف بلندش را با مقرنس ها پر مي کند.هر يک از طبقات اجتماع از کارگران و کشاورزان و پيشه وران گرفته تا خوانين و بازرگانان و روحانيون که قصد استحمام داشته باشد مي تواند در کنار حوضچه در غرفه مخصوص به خود بنشيند،قلياني بکشد،چايي بنوشد و بعد راهي گرم خانه شود.در گرمخانه هم حاکم نشين و خزينه و نظافتخانه و چاله حوض مي سازد.هشت ستون چاله حوض که بالا مي روند ديگ هاي مسي را براي گرم کردن آب حمام در کف خزينه قرار مي دهند.معمار مسلمان سنگ هايي از مرمر سرخ را در دو ضلع گرم خانه مي گذارد تا مردم از ساعات روز و اوقات شرعي بي خبر نمانند.حمام که کامل مي شود قنات شهرآباد در 30 کيلومتري کرمان براي تامين آب آن در نظر گرفته مي شود.حالا نوبت سردر است با رنگ هاي گياهي سردر را نقاشي مي کند و کتيبه اي با بيت شعري که تاريخ ساخت اثر را نشان مي دهد بر ورودي حمام مي نشاند.شاهکار سلطان محمد معمار يزدي تا سال 1316 هجري شمسي همچنان کاربري اصلي خود را حفظ مي کندسال 1350 است،مرمت و بازسازي حمام تاريخي گنجعلي خان به اتمام رسيده و بنا است موزه اي در آن ترتيب داده شود تا روزگار رونق حمام را تصوير کند.اين بار نيز مثل چهار قرن پيش سراغ هنرمندي را مي گيرند که هنرش از گزند فراموشي در امان بماند؛استاد نشان تانيک مامور مي شود تا مجسمه هايي به لباس و آرايش مردمان گذشته طراحي و از اين طريق در بزرگداشت تمدن ايراني-اسلامي سهمي بر عهده بگيرد.نوروز 88 است،مسافراني از تهران،اصفهان،مشهد و غيره براي بازديد از يکي از معروفترين آثار تاريخي کرمان آمده اند.راهنمايان با کلاه و کاوري که نشان سازمان ميراث فرهنگي،صنايع دستي و گردشگري استان کرمان را دارد در قسمت هاي مختلف حمام در حال توضيح تاريخچه چند صد ساله بنا هستند،بعضي ايستاده اند و به آنها گوش مي دهند،بعضي بروشورهايي که سازمان ميراث فرهنگي چاپ کرده و در ورودي اماکن تاريخي توزيع مي شود را مطالعه مي کنند و بعضي در کنار مجسمه هاي حمام عکس مي گيرند؛مجسمه هايي که بعد از 35 سال مجددا توسط استاد نشان تانيک ساخته شده اند.موزه مردم شناسي گنجعلي خان تا پايان روز دهم از نوروز 88 بيش از 97 هزار بازديد کننده داشته و در اين زمينه رتبه اول را به خود اختصاص داده است.بيرون از موزه در ميدان گنجعلي خان گروه موسيقي مقامي عنبرآباد در حال اجرا است.روبه روي حمام در ضلع ديگر ميدان ضرابخانه گنجعلي خان قرار دارد که حالا تبديل به موزه سکه شده است.

موزه سکه

ضرابخانه يکي از چند بنايي بود که سلطان محمد معمار يزدي در کرمان ساخت.همان ذوقي که در ساختن حمام خرج شد در بالا بردن ضرابخانه هم به کار رفت.ساختماني مربع شکل با يک گنبد مرکزي و چهار طاقنماي کم عمق که چهار اتاق در گوشه هاي آن قرار گرفته است.حوضي پر از آب در وسط که گچبري هاي سقف را دو چندان مي کند.ايام گذشت و بنا و ضراب سکه و پادشاهي که نقشش را بر سکه مي زدند همه در سياهي تاريخ فرو رفتند و فراموش شدند و سال ها بعد به هنگام مرمت اين بناي تاريخي با کشف چکش و پولاد ضرب سکه و مقداري سکه ضرب شده کاربري اصلي آن به عنوان ضرابخانه آشکار شد.سال 1370 زماني بود که موزه سکه در اين ضرابخانه برپا شد.اکنون از ادوار مختلف تاريخ از دوره هاي پيش از اسلام تا دوره هاي اسلامي سکه هايي در اين موزه قرار دارد.در يکي از اتاق هاي چهار گوشه مجسمه اي است که استاد ضراب را به همراه شاگردش در حال ضرب سکه نشان مي دهد.موزه سکه به دليل قرار گرفتن در مجموعه گنجعلي خان نوروز امسال بازديدکننده فراواني دارد و راهنماياني نيز براي شرح قدمت بنا و توضيحاتي در مورد مسکوکات در موزه مستقر شده اند.با مسافران که صحبت مي کنيم کرمان را شهري بسيار خوب و ديدني مي دانند،بعضي با ديدن کرمان و آثار و جاذبه هاي آن شگفت زده شدند ، برخي هم از راهنمايي هايي هاي صورت گرفته سخن به ميان مي آورند و از مسئولان سازمان ميراث فرهنگي براي اين توجه تشکر مي کنند.

باغ موزه هرندي

شهريور 1320 که اتومبيل رضاخان شاه معزول ايران جلوي در ورودي باغ موزه هرندي ايستاد اين بنا تنها عمارتي مصفا در خارج از شهر کرمان بود.اکنون از تمام تاريخ پنج هزار ساله اي که موزه باستان شناسي هرندي در خود جا داده تنها يک شب به رضاخان تعلق دارد.پس از تبعيد رضاخان به جزيره موريس بخشي از ساختمان هرندي که منزل شخصي مرحوم ابوالقاسم هرندي بود به وزارت فرهنگ و هنر اهدا شد و بعدها کل آن خريداري شد.اکنون در طبقه همکف اين بنا موزه سازهاي سنتي و در طبقه فوقاني آن موزه باستانشناسي قرار دارد.موزه باستانشناسي دو بخش را شامل مي شود:دوره پيش از اسلام و دوره اسلامي.در دوره پيش از اسلام ما شاهد آثاري از تمدن باستاني جيرفت هستيم که کشف آنها دانسته هاي دانشمندان در مورد کهن ترين تمدن ها را مورد ترديد قرار داد.از زيباترين آثاري که در اين بخش قرار دارد ريتونها هستند که منتهي به سر جانوراني مثل اسب،قوچ و گاو مي باشد.همچنين ماکتي از شهر کوتوله ها در اين بخش واقع شده است.در بخش اسلامي اين موزه کشفياتي از شهر دقيانوس جيرفت در معرض ديد عموم قرار دارد.موزه سازهاي سنتي نيز که در 1380 افتتاح شد جرقه اي بود که استاد حسين مسعود هنرمند و صنعتگر عرصه ساخت ساز با تقديم دوازده ساز در خرمن اهل هنر کرمان زد.باغ موزه هرندي نيز نوروز امسال ميزبان ميهماناني از شهرهاي مختلف ايران بوده است اما شايد خاطره آن پسر بچه نابينا را هرگز فراموش نکند؛مادر و پدر کودک که از راه دور براي ديدن آثار تمدن هاي باستاني موزه به کرمان سفر کرده بودند از مسئولان موزه خواستند تا اجازه دهند فرزندشان با لمس کردن اشيا موزه حافظه تاريخي خود را شکل دهد.حالا پسر بچه با دست کشيدن بر سفالها،اشيا چوبي و فلزي داخل موزه و در آوردن صداي هر يک با بخش بزرگي از تاريخ تمدن کشورش آشناست.در موزه سازهاي سنتي نيز به مناسبت عيد نوروز هر روزه در دو نوبت صبح و عصر موسيقي سنتي اجرا مي شود که توانسته رضايت مردم را جلب کند و خاطرات خوشي را از سفر به کرمان در ذهنشان بسازد.علاوه بر همه اين ها امسال در موزه هرندي يکي از نمونه هاي توجه بي دريغ مسئولان سازمان ميراث فرهنگي،صنايع دستي و گردشگري استان کرمان به ميهمانان را مي توانيم ببينيم.اتومبيل رضاخان که پس از مرمت براي در امان ماندن از آسيب باد و باران از معرض ديد عموم برده شده بود بعد از درخواست يکي از ميهمانان نوروزي از علي کارنما،رئيس سازمان ميراث فرهنگي براي نمايش عمومي به فضاي موزه آورده شد. 

موزه سنگ گنبد جبليه

نقلي که در ادبيات فولکلور درباره ساخت اين بنا گفته مي شود بيشتر به افسانه مي ماند؛مي گويند آنچه مانع از تخريب اين بنا پس از قرن ها شده وجود شير شتر به جاي آب در ترکيب مصالح آن بوده است اما آنچه معلوم است اين شاهکار تاريخي عصر سلجوقي تنها از همان مواد معمول از قبيل سنگ و گچ و آهک ساخته شده است.در زير گنبد هشت ضلعي اين بنا در سال 1383 موزه اي از کتيبه هاي تاريخي برپا شد که محل نگهداري سنگهاي قبر،کتيبه ها و وقفنامه ها مي باشد.قديمي ترين سنگ قبر موجود در اين موزه مربوط مي شود به ميرزا آقاخان پسر ميرزا احمدخان وزيري نويسنده کتاب تاريخ کرمان.اين موزه نيز در نوروز 88 آماده بود تا بازديدکنندگان را با بخشي از تاريخ کشور پهناور خود آشنا سازد.

موزه مردم شناسي زرتشتيان

کرمان از قديمي ترين مراکز زندگي زرتشتيان است.هنوز هم آيين هايي چون جشن سده زمستان هر سال در کرمان برگزار مي شود.سردر موزه زرتشتيان کرمان که در سال 1384 بازگشايي شد منقش به تصوير فروهر و سه گانه پندار نيک،گفتار نيک و کردار نيک است.در داخل موزه زناني با لباس سنتي زرتشتيان کرمان مردم را راهنمايي مي کنند.اين لباسها شبيه به لباسهايي است که داخل موزه با قدمتي 50 تا 150 ساله قرار داده شده اند؛پوششي شامل مقنعه،لچک،چارقد،کت،پيراهن و شلوارهايي که معمولا گلدوزي شده اند.علاوه بر اين اشيا ديگري نيز در اين موزه نگهداري مي شود که قديمي ترين آنها يک جلد کتاب دست نويس گاتها با بيش از دويست سال قدمت و يک آتشدان دستي که تاريخ 1207 بر آن حک شده است.بخش عکس و اسناد اين موزه نيز از قسمتهاي ارزشمند آن محسوب مي شود.

ساختمان موزه که خانه مسکوني ارباب سروشيار جهانگير اشيدري بوده امروزه آتشکده زرتشتيان محسوب مي شود که به گفته بزرگان جامه زرتشتيان کرمان آتش آن از دوره ساسانيان تا امروز خاموش نشده است.زرتشتيان نوروز را با چيدن هفت سيني سنتي که خوشه هاي گندم در دو طرف آن گذارده شده و در بالاي آن نقشي از فروهر که حلقه اي در يک دست دارد و دست ديگر را براي نيايش بالا برده،قرار دارد،جشن گرفته اند.مسافراني که براي بازديد از موزه و آتشکده آمده اند دور تا دور ورودي آتشکده نشسته اند و راهنماي موزه براي آنها بخشي از تاريخ پيش از اسلام را بيان مي کند.در آتشکده به روي همه باز است و همه مي توانند با گوشه اي از آيين کهن ايراني آشنا شوند.