معرفی شهر نهاوند
عکس های بیشتر
نهاوند
شهرستان نهاوند، واقع در جنوب استان همدان توسط رشته کوههای زاگرس احاطه شده‌است. مرکز این شهرستان شهر نهاوند است که از شهرهای تاریخی ایران است.
جمعیت
جمعیت این شهرستان ۱۸۱،۷۱۱ نفر است و دارای ۴ بخش شامل: بخش مرکزی و خزل و زرین دشت و کیان و۱۳ دهستان شامل: شعبان- طریق الاسلام- گاماسیاب- فضل - گرین - کیان - سراب - خرل شرقی می‌باشد.
زبان
۹۹ درصد شهرستان نهاوند لر و لک و ۱ درصد کرد و ترک هستند.گویش لری شمالی از نهاوند آغاز میشود. دانشنامه ایرانیکا گویش لری نهاوندی را جز گویش‌های لری شمالی دسته بندی کرده و موقعیت آن را شمالی‌ترین نقطه گویش‌وران زبان لری بیان کرده است.
موقعیت جغرافیایی
شهرستان نهاوند با مساحتی در حدود ۱۴۶۰ کیلومتر مربع، با مختصات جغرافیایی ۳۴ درجه و ۱ دقیقه طول شرقی در جنوب غربی استان همدان، به فاصله ۴۴۰ کیلومتری جنوب غرب شهر تهران و ۱۶۰ کیلومتری جنوب شهر همدان واقع شده است. این شهرستان از شمال به شهرستان تویسرکان، از شمال غرب و غرب به استان کرمانشاه، از جنوب و جنوب شرق به استان لرستان و از شرق به شهرستان ملایر محدود می‌گردد.دشت نهاوند و ارتفاعات پیرامون آن (محدوده طبیعی نهاوند) یک حوضه بازاست. علاوه بر این‌که‌شبکه‌های جاری داخل این حوضه به خارج از آن زهکشی می‌شوند، همچنین دارای جریان‌های ورودی ازحوضه‌های مجاور نیز می‌باشد، که عبارت‌اند از: رودخانهٔ خرم آباد ملایر و قُلقُل رود تویسرکان. هر دو رود ازشمال با برشی که در ارتفاعات شمالی نهاوند ایجاد کرده‌اند وارد دشت نهاوند شده و به رودخانهٔ گاماسیاب می‌پیوندند.محدودهٔ طبیعی نهاوند با مساحتی در حدود ۳۸/۱۷۰۶ کیلومتر مربع، دارای مختصات جغرافیایی ۳۳درجه و ۵۷ دقیقه تا ۳۴ درجه و ۲۷ دقیقه عرض شمالی و ۴۷ درجه و ۵۳ دقیقه تا ۴۸ درجه و ۳۷ دقیقه طول‌شرقی است. مرکز حوضه دارای مختصات جغرافیایی ۳۴ درجه و ۱۵ دقیقه عرض شمالی و ۴۸ درجه و ۱۵ دقیقه‌طول شرقی می‌باشد. ارتفاع شهر نهاوند از سطح دریا در حدود ۱۶۶۷ متر است. در سال ۱۳۶۹ بر اساس مصوبهٔ وزارت کشور دهستان خزل غربی از محدودهٔ سیاسی شهرستان نهاوند جدا و به محدودهٔ سیاسی شهرستان کنگاور الحاق گردید. بنابراین وسعت حوزهٔ سیاسی شهرستان نهاوند با جدا شدن‌این دهستان از آن کاهش یافته و محدودتر گردیده است.
آب و هوا
آب و هوای منطقهٔ نهاوند تحت تأثیر عرض جغرافیایی، ارتفاع از سطح دریا، جهت و امتداد کوهها و وزش‌بادهای محلی مختلف قراردارد. براساس آمار، میانگین سالانهٔ دما در منطقه در حدود ۱۲/۷+ درجه سانتی‌گراد است. سردترین ماه، دی ماه با میانگین ۵/۰- درجه سانتی‌گراد و گرم‌ترین ماه، تیرماه با میانگین ۲۵/۶+ درجه سانتی گراد است. رژیم افزایش دما تقریباً دارای نوسان منطقی است به طوری که از دی ماه تا تیرماه روند صعودی و افزایش دارد و از تیر به دی ماه بالعکس روند نزولی پیدا کرده و کاهش می‌یابد.
قناتها
قنات قیصریه که دارای ۴ سنگ آب است و از قنوات قدیمی شهر بوده در قیصریه خرابه مظهر شده خانه‌های چهار باغ و راسته میرزا آقا را مشروب می‌نماید.
قنات چشمه عبدل که دارای یک سنگ آب است در علیای محله سادات مظهر شده قسمتی ازمحله سادات میرزا آقایی و چهار باغ را مشروب می‌نماید.
قنات پهلوان محمدصادق که فعلاً دارای یک سنگ آب است و قسمتی از محله چهارباغ را مشروب می‌نماید.
قنات گلشن در محله گلشن مظهر و آن محل را مشروب می‌نماید. علاوه بر اینها چند چشمه نیز به نام چشمه علی، دو خواهران، چاله اولاد و چشمه ملامحمد طاهر مورد استفاده‌است.
کوه ها
کوه چهل تن
کوه چل (چهل) تن با ارتفاع ۴۰۰۰ متر بلندترین کوه شهرستان نهاوند می‌باشد. در این کوه حداقل شش ماه از سال برف هست. گفته میشدکه وجه تسمیه ان بدین علت است که بعدازورودسپاه اعراب انان ۴۰تن ازشاهزادگان جوان. ونوجوان. ایرانی رابدانجابرده وبقتل رسانده‌اند
کوه آردشان
ارتفاعات شمالی نهاوند به موازات رشته کوههای زاگرس امتداد یافته که کوه آردشان با ارتفاع ۲۵۳۳ متر در شمال غربی شهر نهاوند و در دهستان طریق الاسلام واقع شده‌است.
کوه چله,کوه بان سره,کوه گرین از دیگر کوه های این شهر است.
آثار باستانی
قلعه نهاوند
سلوکیان نیز به این شهر حمله کردند و پس از فتح آن مدتی در آنجا اقامت داشتند اما در دوره فرمانروایی اشکانیان اوضاع شهر نهاوند به درستی معلوم نیست ولی در دوره ساسانیان، یزگرد سوم دژ محکمی در آن بنا کرد که تابستان‌ها را در آن به سر می‌برد.در این زمان نهاوند از نظر سوق‌الجیشی یکی از نقاط مهم محسوب می‌شد و در حمله اعراب به ایران، سپاهیان عرب با مقاومت سپاهیان ایران در نهاوند روبرو شدند.در زمان ملک‌شاه سلجوقی، خواجه نظام‌الملک که برای بازدید از نظامیه بغداد راهی این شهر بود، بین راه به دست یکی از فداییان اسماعیلیه به قتل رسیده که از این رو گفته میشود که مقبره او در شهر نهاوند است.در دوره قاجار، ناصرالدین شاه ضمن بازدید از این شهر دستور داد تا قلعه نهاوند را که اثری تاریخی محسوب می‌شد، خراب و ویران کنند و بدین ترتیب، یافته‌های باستان شناختی و منابع مکتوب و موجود تاریخی، حاکی از کهنسالی این خطه از سرزمین ایران و جلوه‌ای ماندگار از تاریخ پرفراز و نشیب آن است.گذشته از آثار تاریخی، شهرستان نهاوند در استان همدان یکی از مناطق مملو از جاذبه های طبیعی است که نظر مسافران را به خود جلب کرده است.
ترکان ترکان
این مکان در دو کیلومتری نهاوند در جاده کرمانشاه بروجرد در شمال کوهانی در چند صد متری دانشگاه ازاد واحد نهاوند قرار دارد. باغ‌های زیبا و چند خانه ویران شده و یک درخت چنار بزرگ با قدمت بسیار زیاد وجود دارد اب این منطقه به شکل قنات است که متأسفانه به این منظقه توجه نمی‌شود.
حمام حاج آقا تراب
حمام حاج آقا تراب یا حمام دوقلو در محله علی آباد واقع در بافت قدیمی شهر نهاوند قرار دارد.در سردر ورودی این بنا کتیبه ای نصب شده که نام بانی حمام و تاریخ ساخت آن را، سال1230هجری شمسی در زمان ناصرالدین شاه قاجار بیان می کند ولی به سبک دوران صفویه ساخته شده است.علت شهرت آن به حمام دوقلو، به دلیل آن است که حمام از دو قسمت تشکیل شده و قسمت اول دارای سردینه و گرمینه بوده و فقط مورد استفاده رجال، اشراف و شاهزادگان قرار می گرفته و قسمت دوم همان حمام که آن هم به نوبه خود دارای سردینه و گرمینه بوده ویژه افراد عادی و طبقات پائین جامعه بوده است.بر هلالی بالای ستون حمام، تصاویر زیبایی از شاهنامه نقش بسته است که گویای داستان جنگ رستم با دیو سفید است.این تصاویر باهفت رنگ صحنه هایی از داستان شاهنامه را نشان می دهد که به طرز ماهرانه ای کاشی کاری شده است.قسمت رختکن حمام نیز باگچ بری های اسلیمی، به زیبایی تزئین شده است.این بنا توسط سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان به موزه مردم شناسی تبدیل شده و در این موزه بخش های از سنت های مردم به صورت مجسمه در داخل حمام به نمایش در آمده است.این بنای تاریخی در سال1356به ثبت آثار رسیده و در حال حاضر به عنوان موزه مردم شناسی استفاده می شود.
مسجد جامع نهاوند
مسجد جامع نهاوند بر روی تپه ای بلند احداث شده استاین مسجد در ضلع غربی میدان آزادی نهاوند و بر روی تپه ای احداث شده است که برای رسیدن به درب آن باید ا ز25 پله بالا رفت.بر محراب این مسجد قطعه سنگ حجاری شده ای به چشم می خورد که عده ی از کارشناسان با استفاده از آن بنای کنونی را متعلق به دوره سلجوقیان دانسته اند.همچنین در قوس محراب، کتیبه سنگی کوچکتری نیز شامل تاریخ تعمیر مسجد و وجود نام ابو تراب نصب شده است که به 200سال گذشته تعلق دارد.این مسجد، مانند بسیاری از مساجد قدیمی ایران، دارای سادگی خاصی بوده و تنها تزئینات مختصری با گل و بوته در حاشیه گنبد مرکزی آن دیده می شود.
معبد لائودیسه
معبد لائودیسه اثری بر جای مانده از سلوکیان استاز جمله آثار به جای مانده از سلوکیان در نهاوند، آثار معبدی است که منسوب به سلوکیان است و به معبد لااودیسه معروف بوده است اما مکان دقیق این معبد مشخص نیست.آثاری که از نواحی تپه مرکزی شهر به نام تپه دوخواهران به دست آمده این احتمال را قوت می بخشد که محل معبد این مکان بوده است.این معبد را آنتوخوس سوم پادشاه سلوکی در این شهر برای همسر خود، ملکه لائودیس بناکرده است.در حفاری ها ی سال 1325 کتیبه بزرگی در 33سطر به خط یونانی پیدا شد که مربوط به آنتیوخوس سوم است.ازدیگر آثار باقی مانده از این معبد، ستون، سرستون، ته ستون و تک سنگ های فراوان است که در بعضی از منازل و جلو درب برخی مغازه های شهر و اطراف شهر پراکنده است.با این تفاسیر اایام نوروز فرصت مغتنمی است که با معرفی بیشتر جاذبه های گردشگری شهرستان نهاوند زمینه را برای حضور سایر میهمانان در ایام مختلف سال فراهم کرد.
سراب گیان
این سراب با چشمه های جوشان، پر آب و زلال در 21 کیلومتری جنوب غربی نهاوند در پای کوه های گرو از سلسله جبال زاگرس در امتداد دره ای به نام "درون" که دوکوه بزبی و گوچال آنرا احاطه کرده اند واقع شده است.طول جنگل سراب گیان دو و نیم کیلومتر است که در کف این دره به وجود آمده است.پوشش گیاهی این منطقه از نوع گون و چمنزار است و در کوه های مرتفع این منطقه زمین های بی گیاه به خصوص در سراشیبی تند کوهها و جاه های سنگلاخ که فاقد طبقه ضخیم و مساعد خاک قابل رویش است بسیار به چشم می خورد و جاهای وسیعی را در برمی گیرد.در جنوب غربی گیان منطقه جنگلی سراب به وسعت 90 هکتار یکی از عجایب زیبایی خلقت و نشانه عظمت آفریدگار هستی بخش کائنات است.این جنگل در سه کیلومتری گیان واقع شده و دارای انواع و اقسام درختان بزرگ و کهنسال و کوچک است که به طور خودرو در کنار مسیر آب سراب روئیده اند.بخش عمده سراب گاماسیاب در نهاوند واقع استحوضه گاماسیاب در برگیرنده یکی از سرشاخه اصلی و اولیه سیستم رودخانه ای کرخه و دز است.در قلمرو این حوزه شهرستان های نهاوند ، بروجرد و کنگاور واقع شده اند، اما بخش عمده آن از نظر تقسیمات کشوری در قلمرو شهرستان نهاوند واقع شده است.سراب فارسبان نیز در نزدیکی روستای فارسبان در 26 کیلومتری غرب نهاوند در روستای کمالوند واقع شده است.متوسط آب دهی سالانه آن یک و نیم متر مکعب در ثانیه است و مازاد این چشمه، پس از سیراب کردن زمین های کشاورزی مسیر خود، به رودخانه گاماسیاب می ریزد.
سراب ملوسان
سراب ملوسان زیستگاه برخی از حیوانات و پرندگان استاین سراب در 15 کیلومتری شمال غربی نهاوند، بالاتر از روستای ملوسان و پشت کوه های آردوشان و سیاه دره قرار گرفته و زیستگاه برخی از حیوانات و پرندگان نیز است.آب این چشمه پر آب، به صورت رودی جریان می یابد و در بستر آن گونه هایی از ماهی ها زندگی می کنند.مازاد این سراب، پس از سیراب کردن زمین های کشاورزی و روستاهای مسیر خود، به خرم رود می ریزد.
صنایع دستی
گلیم بافی، منبت، جاجیم، فرش بافی و گیوه بافی , سفال ، معرق روي چوب گليم
سوغات نهاوند
گز، لواشك، سنل، آلو، خيارشور، حلوا گردويي، عسل، نقل