مدرسه چهار باغ
مدرسه چهارباغ اصفهان که به نام مدرسه سلطانی، مدرسه مادرشاه و پس از انقلاب اسلامی ایران، مدرسه امام جعفرصادق نیز نامیده می شود در خیابان چهارباغ عباسی اصفهان واقع شده است.
عکس های بیشتر
مدرسه چهارباغ اصفهان که به نام مدرسه سلطانی، مدرسه مادرشاه و پس از انقلاب اسلامی ایران، مدرسه امام جعفرصادق نیز نامیده می شود در خیابان چهارباغ عباسی اصفهان واقع شده است. سال تاسیس آن را 1116 هجری (دوره شاه سلطان حسین صفوی) ذکر کرده اند و آخرین بنای تاریخی باشکوه دوران صفوی در اصفهان است که برای تدریس و تعلیم به طلاب علوم دینی ساخته شده بود.این مدرسه که در گذشته آن را مدرسه سلطانی و مدرسه مادر شاه نیز می‌نامیدند، در زمان سلطنت شاه سلطان حسین، آخرین پادشاه حکومت صفوی احداث شد و آن را می‌توان آخرین بنای مهم و عظیمی دانست که در دوران صفویان در اصفهان ساخته شده است. بسیاری از گردشگران خارجی این بنا را در نوشته‌ها و سفرنامه‌هایشان با کلماتی چون سحرآمیز، جذاب و دلپذیر توصیف کرده‌اند؛ از جمله کسانی نظیر اوژن فلاندن، دیولافوا و کنت دوگوبینو که مدرسه چهارباغ را شاهکار مسلم معماری دوره صفوی معرفی می‌کنند. سبک معماری این بنا به شیوه اصفهانی است. از نظر تناسب معماری و زیبایی طرح کاشیکاری، گنبد مدرسه چهارباغ بعد از مسجد شیخ لطف الله قرار دارد ولی در نظر استادان بزرگ این فن، در مجلل این بنا که با طلا و نقره تزئین شده از لحاظ زرگری، طلاکاری، طراحی و قلمزنی، شاهکاری از صنایع ظریفه است و نظیر ندارد. مدرسه چهار باغ از لحاظ کاشیکاری هم دارای اهمیت است و انواع مختلف این فن را مانند کاشی هفت رنگ، معرق، گره چینی، پیلی و معقلی را در خود جای داده و در حقیقت موزه کاشیکاری اصفهان می باشد. هیچ یک از آثار موجود در اصفهان به اندازه مدرسه چهارباغ، (کلکسیون کاشیکاری ایران) جهانگردان و سیاحان و بازدید کنندگان خارجی را تحت تأثیر جاذبه های خود قرار نداده است.محراب و منبر یکپارچه مرمری، حجره مخصوص شاه سلطان حسین، کاشیکاری بی‌نظیر مدخل مدرسه، خطوط نستعلیق کتیبه‌ها و پنجره‌های چوبی آلت‌بُری شده از قسمت های بسیار جالب و تماشایی این بنای نفیس تاریخی است. درختان چنار کهنسال و جوی آبی که در آن جریان دارد، بر زیبائی تزئینات نفیس کاشیکاری این بنای تاریخی افزوده و این مکان را بسیار فرح‌بخش و روح‌نواز کرده است.
مدرسه چهارباغ چهار ایوان دارد و نمای خارجی آن شامل سر دری باشکوه و زیبا است و هفده طاق‌نمای دو طبقه آجری در اطراف در ورودی خودنمایی می کنند. سردر ساختمان مزین به کاشی های ریز و ظریف همراه با مقرنس های پر نقش و نگار و خط های مختلف است و کتیبه سر در به خط نستعلیق سفید بر زمینه کاشی لاجوردی است. دو دهانه سر در با کاشی های فیروزه‌ای تزیین شده و بر روی دو پایه سنگ مرمری، گلدانی به شکل بسیار زیبا قرار گرفته است. در طرفین سردر دو سکوی مرمر بسیار نفیس و عالی وجود دارد و بر دو لنگه چپ و راست این در به خط نستعلیق بسیار زیبا و به صورت برجسته، اشعاری نوشته شده است.قسمت داخلی مدرسه شامل هشتی، ورودی، حیاط داخلی، گنبد، مناره و اطاق‌هاست و زیباترین قسمت مدرسه از نظر کاشیکاری هشتی ورودی آن است.دو سنگ آب در داخل مدرسه چهارباغ قرار دارند که یکی در سرسرای ورودی و از جنس سنگ پارسی است که روی آن کتیبه صلوات بر چهارده معصوم به خط ثلث برجسته در لوحه های کوچکی کنده‌کاری شده و شاهکار هنر سنگ‌تراشی و خوش‌نویسی است. سنگ‌آب دیگر نیز در صحن مدرسه روبروی ایوان جنوبی قرارگرفته و از جنس سنگ پارسی است.صحن مدرسه چهارباغ نمونه کامل یک معماری درون‌گرا و بومی به شمار می رود و حجره های صحن چهار ایوانه مدرسه رو به باغی پر درخت قرار دارد که جویباری به نام فرشادی که شعبه ای از زاینده رود است از میان آن می گذرد.حجره‌هایی که در دو طبقه و در فواصل ایوان های مدرسه ساخته شده اختصاص به سکونت طلاب علوم دینی داشته است. بیشتر این حجره ها دارای نقشه یکسانی است که از یک اتاق نشیمن در جلو، قسمتی به صورت صندوق خانه در عقب و قسمتی به نام بالا‌خانه تشکیل می شود و در جلوی این حجره‌ها ایوان زیبا و خوش طرحی قرار دارد.شبستان مسقف مدرسه چهارباغ که در ضلع شرقی مدرسه واقع شده با درب منبت‌کاری بسیار نفیسی به محوطه زیر گنبد که دارای سه محراب است مربوط می شود.این مدرسه دارای کتابخانه کم نظیر و با ارزشی بوده که در اختیار طلاب علوم دینی و سایر پژوهشگران و محققین آن روزگار بوده، اما در حمله افغان‌ها نابود شده است.
وجه تسمیه مدرسه به سلطانی به این علت است که در زمان شاه سلطان حسین ساخته شده و بدین جهت مدرسه چهارباغ نامیده می شود که در خیابان چهارباغ واقع شده است. و دلیل آنکه مدرسه مادر شاه گفته می شود این است که مادر شاه سلطان حسین چند کاروانسرا و بازار و سایر نهادهای اقتصادی را وقف بر آن کرده است.مدرسه چهارباغ اصفهان که پس از پیروزی انقلاب اسلامی “مدرسه علمیه امام صادق (ع)” نامگذاری شد در حال حاضر به آموزش طلاب علوم دینی و حجره های آن نیز همانند عصر صفویه به اقامت طلاب اختصاص دارد.کاروانسرای مادر شاه که مجلل ترین اقامتگاه مسافرین سه سده پیش بوده و متصل به ساختمان های مدرسه چهارباغ، در ضلع شرقی آن است، هم اکنون تبدیل به مهمانسرایی به نام مهمانسرای عباسی شده و از لحاظ سبک معماری در بین هتل های درجه اول دنیا در زمان حاضر بی نظیر و منحصر به فرد است.