مدرسه خان
مدرسه خان از آثار دوره صفویه شهر شیراز است. ساختمان این مدرسه توسط " الله وردی خان" والی فارس آغاز شد و در دوره والی گری فرزندش" امامقلی خان" (1022 تا 1041 ه. ق) پایان یافت.
عکس های بیشتر
مدرسه خان از آثار دوره صفویه شهر شیراز است. ساختمان این مدرسه توسط " الله وردی خان" والی فارس آغاز شد و در دوره والی گری فرزندش" امامقلی خان" (1022 تا 1041 ه. ق) پایان یافت. این پدر و پسر آثار بیشماری در شهرستان مرودشت ساختند که امروزه تنها این مدرسه و پل خان بر روی "رودخانه کر" از آنها باقی مانده است.مدرسه خان دارای ویژگی هایی است که در کمتر اثرِ دوره صفوی مشاهده می شود. از جمله به کارگیری اعداد مقدس که در ساخت این مدرسه اهمیت ویژه ای دارد:
- تعداد حجره ها100 عدد و به حروف ابجد نام مبارک حضرت محمد ( ص ) است.
- مدرسه دارای پنج مَدرَس ( محل تدریس ) به نیت عدد مقدس پنج تن (ع ) بود. یکی از این مدرس ها متعلق به ملاصدرا و چهار مدرس دیگر برای سایرین بود.
- مانند هر مدرسه، دارای یک مسجد است. این مسجد دارای 12 راهرو به نیت 12 امام است.
- مجموعه دو اتاق موجود در این مدرسه در کنار اتاق های درس خارج، در جمع عدد 14 را به نیت چهارده معصوم ( ع ) تشکیل می دهد. با جمع عناصر دیگر، عدد 110 که به حروف ابجد ( جمل) اسم حضرت علی( ع ) را تشکیل می دهد، به دست می آید. با افزودن چهار اتاق شامل اتاق گاه ( زمان ، وقت ) شناسی ، اتاق خادم ، اتاق چراغ دار و اتاق مؤذن ، مجموعاً عدد 114 به دست می آید که برابر با تعداد سوره های قرآن مجید است. اندازه حجره های این مدرسه حدود 62/3×30/3 متر است و به همین دلیل در زمستان به سادگی گرم می شد. در تابستان نیز به دلیل وجود باغی که در آن دوره در اطراف مدرسه وجود داشت ، فضای این مدرسه کاملاً خنک بود. حجره ها دارای ایوانی کوچک برای یک نفر و پستویی شامل انبار، کتابخانه و ... است.
مدرسه خان یکی از زیباترین و قدیمی‌ترین مدارس تاریخی ایران است که در شهر شیراز واقع شده است. این مدرسه در دوران صفویه ساخته شد و در دوران قاجار مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت.
تاریخچه مدرسه خان
تاریخچه مدرسه خان به دوران صفویه بازمی‌گردد. در آن دوران، این مدرسه به عنوان محل تدریس علوم مختلف از جمله فقه، اصول، منطق، فلسفه، ریاضیات، نجوم و... استفاده می‌شد.
مدرسه خان در سال ۱۰۲۴ هجری قمری به دستور الله‌وردی خان گرجی، سپهسالار شاه عباس صفوی، ساخته شد. الله‌وردی خان گرجی از اسرای گرجستان بود که در زمان شاه طهماسب به ایران تبعید شد. وی در زمان شاه عباس به مقام سپهسالاری رسید و به یکی از قدرتمندترین افراد دربار صفوی تبدیل شد.
مدرسه خان در دوران صفویه به عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز علمی ایران شناخته می‌شد. در این مدرسه، دانشمندان و استادان بزرگی مانند ملاصدرا، میرفندرسکی و میرداماد تدریس می‌کردند.
در دوران قاجار، مدرسه خان مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت. در این دوران، تغییراتی در نمای بیرونی و داخلی مدرسه ایجاد شد.
در دوران پهلوی، مدرسه خان به عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری شیراز مورد توجه قرار گرفت. در این دوران، مدرسه به صورت کامل مرمت و بازسازی شد و به شکل امروزی درآمد.
معماری مدرسه خان
مدرسه خان در زمینی به مساحت ۵۰۰۰ مترمربع ساخته شده است. این مدرسه دارای یک صحن مرکزی، یک ایوان بزرگ، دو شبستان، یک کتابخانه و یک مسجد است.
صحن مرکزی مدرسه خان
صحن مرکزی مدرسه خان، بزرگ‌ترین بخش مدرسه است. این صحن در وسط مدرسه قرار دارد و از دو طرف به ایوان‌ها و از چهار طرف به شبستان‌ها راه دارد.
در وسط صحن مرکزی مدرسه خان، یک حوض بزرگ قرار دارد. این حوض با کاشی‌های رنگی تزئین شده است.
ایوان بزرگ مدرسه خان
ایوان بزرگ مدرسه خان، در ضلع جنوبی صحن مرکزی قرار دارد. این ایوان دارای دو طبقه است و در طبقه اول آن، دو اتاق قرار دارد.
در طبقه دوم ایوان بزرگ مدرسه خان، دو اتاق و یک تالار بزرگ قرار دارد. این تالار بزرگ، محل برگزاری مراسم‌های مختلف بوده است.
شبستان‌های مدرسه خان
مدرسه خان دارای دو شبستان است. یکی از این شبستان‌ها در ضلع شرقی و دیگری در ضلع غربی مدرسه قرار دارد.
شبستان‌های مدرسه خان، محل برگزاری کلاس‌های درس بوده است. این شبستان‌ها دارای سقف‌های بلند و گنبدی شکل هستند.
کتابخانه مدرسه خان
کتابخانه مدرسه خان، در ضلع شمالی مدرسه قرار دارد. این کتابخانه دارای بیش از ۵۰۰۰ جلد کتاب خطی و چاپی است.
مسجد مدرسه خان
مسجد مدرسه خان، در ضلع شمالی صحن مرکزی قرار دارد. این مسجد دارای یک شبستان بزرگ است.
ویژگی‌های معماری مدرسه خان
مدرسه خان دارای ویژگی‌های معماری خاصی است که آن را از سایر مدارس تاریخی ایران متمایز می‌کند. این ویژگی‌ها عبارتند از:
- استفاده از مصالح سنتی ایرانی
- تزئین نمای بیرونی مدرسه با کاشی‌های رنگی
- طراحی مدرسه به صورت متقارن
استفاده از مصالح سنتی ایرانی
در ساخت مدرسه خان از مصالح سنتی ایرانی مانند آجر، گچ و کاشی استفاده شده است. این مصالح علاوه بر زیبایی، استحکام و دوام بالایی نیز دارند.
تزئین نمای بیرونی مدرسه با کاشی‌های رنگی
نمای بیرونی مدرسه خان با کاشی‌های رنگی تزئین شده است. این کاشی‌ها با طرح‌ها و رنگ‌های مختلف، زیبایی خاصی به مدرسه بخشیده‌اند.
طراحی مدرسه به صورت متقارن
مدرسه خان به صورت متقارن طراحی شده است. این طراحی باعث شده است که مدرسه از نظم و هماهنگی خاصی برخوردار باشد.
معماری مدرسه خان، آن را به یکی از زیباترین و ارزشمندترین مدارس تاریخی ایران تبدیل کرده است.