باغ گنبد سبز
در انتهای خیابان چهار مردان قم ؛ جنب گلزار شهدا و در بخش شرقی شهر ؛ درون باغی کوچک موسوم به " باغ گنبد سبز " سه اثر تاریخی از قرن هشتم هجری به جای مانده است .
عکس های بیشتر
در انتهای خیابان چهار مردان قم ؛ جنب گلزار شهدا و در بخش شرقی شهر ؛ درون باغی کوچک موسوم به " باغ گنبد سبز " سه اثر تاریخی از قرن هشتم هجری به جای مانده است . این منطقه در محل به دروازه کاشان مشهور است و گنبد های آن نیز به گنبد های دروازه کاشان معروفند . دو گنبد از این مجموعه ؛ با توجه به کتیبه های تاریخی موجود ؛ مدفن امرای خاندان علی صفی – فرمانروایان مستقل قم در قرن هشتم ه . ق است . کتیبه گنبد سوم متاسفانه از بین رفته و تاریخ و صاحب آن معلوم نیست ؛ اما با توجه به مدارک مختلف ؛ این گنبد نیز از نظر تاریخی به همان دوره مربوط است و احتمالاُ به یکی دیگر از افراد خاندان علی صفی تعلق دارد . مردم قم ؛ این سه بنا را به صورت مجموعه مدفن " سعد ؛ سعید و مسعود " از بزرگان عرب های اشعری و احیا کنندگان قم در دوره اسلامی می دانندچنین تصور می رود که سعید ؛ تصحیف تلفظی صفی و آن دو نام دیگر ؛ مکمل سجع باشد . بر اساس کتیبه تاریخی ؛ این سه گنبد ؛ مدفن خواجه اصیل الدین ؛ خواجه علی صفی و شخص گمنام دیگری است . البته به غیر از افراد نامبرده ؛ افراد دیگری از همان خاندان در زیر این گنبد ها مدفون هستند . ویژگی های سه گنبد اصلی از قرار زیر است .این سه بنا از نگاه هنر گچبری از نمونه های بارز و منحصر به خود به شمار می روند و شامل : ۱- برج مقبره خواجه اصیل الدین ، محل دفن دو تن از امرای خاندان صفی به سال ۷۶۱ هجری قمری است . ۲- برج مقبره خواجه علی صلی محل دفن سه تن از امرای خاندان صفی به سال ۷۹۲ هجری قمری است ۳- برج مقبره شمالی متعلق به اواخر قرن هشتم و اوایل قرن نهم هجری قمری است . مقابر باغ گنبد سبز در پانزدهم دی ماه سال ۱۳۱۰ با شماره ۱۲۹ در فهرست آثار ملی ثبت شده است .گنبدهای واقع در مقابر باغ عبارتند از: 1- گنبد جنوبی ، 2- گنبد میانی 3- گنبد شمالی .
تاریخچه باغ گنبد سبز به قرن هشتم هجری قمری باز می گردد. در این دوره، قم یکی از شهرهای مهم ایران بود و به عنوان پایتخت مذهبی شیعیان شناخته می شد. خاندان صفی، از حاکمان قم، در این دوره اقدام به ساخت باغ گنبد سبز کردند.این باغ در ابتدا به عنوان محل دفن خاندان صفی ساخته شد. سه گنبد باغ گنبد سبز بر روی مدفن خواجه علی صفی، خواجه اصیل الدین، و دو تن از حاکمان خاندان صفی ساخته شده است.باغ گنبد سبز در طول تاریخ تغییراتی را به خود دیده است. در دوره قاجار، این باغ به عنوان محلی برای برگزاری مراسم عزاداری امام حسین (ع) استفاده می شد. در دوره پهلوی، این باغ به عنوان محلی برای تفریح و استراحت مردم قم مورد استفاده قرار می گرفت.در سال 1368، باغ گنبد سبز توسط سازمان میراث فرهنگی ایران خریداری شد و به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. این باغ امروزه نیز به عنوان یکی از جاذبه های گردشگری شهرستان قم مورد بازدید گردشگران قرار می گیرد.
ویژگی های باغ گنبد سبز
باغ گنبد سبز دارای ویژگی های منحصر به فردی است که آن را به یک بنای تاریخی ارزشمند تبدیل کرده است. از جمله این ویژگی ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ساخت در قرن هشتم هجری قمری
- وجود سه گنبد زیبا و چشم نواز
- وجود یک حیاط مرکزی با حجره ها و اتاق های متعدد
- وجود یک آب انبار
- استفاده از تزئینات آجر کاری و گچ کاری
گنبدهای باغ گنبد سبز
گنبدهای باغ گنبد سبز یکی از ویژگی های بارز این بنای تاریخی هستند. این گنبدها از نظر شکل و اندازه متفاوت هستند و با استفاده از آجر و سنگ ساخته شده اند.گنبد مرکزی باغ گنبد سبز که به رنگ سبز است، بزرگ ترین گنبد باغ است. این گنبد بر روی مدفن خواجه علی صفی، یکی از حاکمان قم، ساخته شده است.دو گنبد دیگر باغ گنبد سبز به رنگ سفید هستند. یکی از این گنبدها بر روی مدفن خواجه اصیل الدین، پدر خواجه علی صفی، و دیگری بر روی مدفن دو تن از حاکمان خاندان صفی ساخته شده است.
حیاط مرکزی باغ گنبد سبز
حیاط مرکزی باغ گنبد سبز یکی از بخش های مهم این بنای تاریخی است. این حیاط بزرگ و دلباز است و در اطراف آن حجره ها و اتاق های متعددی قرار گرفته اند. در وسط حیاط یک حوض کوچک قرار دارد.
آب انبار باغ گنبد سبز
آب انبار باغ گنبد سبز در ضلع جنوبی حیاط قرار دارد. این آب انبار دارای دو مخزن است که یکی از آنها برای ذخیره آب آشامیدنی و دیگری برای ذخیره آب مورد نیاز برای شستشو و نظافت باغ استفاده می شده است.
تزئینات باغ گنبد سبز
باغ گنبد سبز دارای تزئینات زیبایی است که با استفاده از آجر و گچ کاری ایجاد شده اند. این تزئینات شامل طرح های هندسی، گل و بوته، و آیات قرآنی است.باغ گنبد سبز یکی از بناهای تاریخی ارزشمند شهرستان قم است که نشان دهنده اهمیت این شهرستان در دوره صفویه است. این باغ امروزه نیز به عنوان یکی از جاذبه های گردشگری شهرستان قم مورد بازدید گردشگران قرار می گیرد.