معرفی شهر گچساران
از شهرستان‌های ایران در جنوب غربی استان کهگیلویه و بویراحمد است. مرکز این شهرستان، شهر دوگنبدان است و در زمان‌های قبل جز استان فارس بوده است. جمعیت این شهرستان در سال ۱۳۹۰، برابر با ۱۱۹٬۲۱۷ نفر بوده‌است.
عکس های بیشتر
از شهرستان‌های ایران در جنوب غربی استان کهگیلویه و بویراحمد است. مرکز این شهرستان، شهر دوگنبدان است و در زمان‌های قبل جز استان فارس بوده است. جمعیت این شهرستان در سال ۱۳۹۰، برابر با ۱۱۹٬۲۱۷ نفر بوده‌است. شهرستان گچساران در جنوب غربی استان کهگیلویه و بویر احمد واقع گردیده و ۶۸۳٫۴ کیلومتر مربع مساحت دارد.شهرستان گچساران حدود ۴٬۶۸۳ کیلومتر مربع وسعت دارد. این شهرستان از شمال به شهرستان چرام از شمال غرب به شهرستان کهگیلویه از جنوب به شهرستان گناوه (استان بوشهر) از شرق و شمال شرقی به شهرستان ممسنی (استان فارس) و از غرب به شهرستان بهبهان (استان خوزستان) محدود می‌باشد.
پیشینه شهر دوگنبدان
درکتاب لغت نامه ، علی اکبر دهخدا از دوگنبدان ذکر شده که دهی است از دهستان زیرکوه باشت بابوئی بخش گچساران از توابع شهرستان بهبهان واقع در ۲۳ هزار گزی شمال باختری گچساران و دارای ۲۵۰ تن سکنه است، آب آن از لوله کشی شرکت نفت و راه آن، اتومبیل رواست. این شهر که در متون تاریخی از آن به نام گنبد ملغان یا گنبد ملجان یادشده است از شهرهای آباد در مسیر راه شهر نوبندگان به ارجان بوده است و در کتاب جغرافیای تاریخی سرزمینهای خلافت شرقی از گای لسترنج دوگنبدان را با نام گنبد ملغان یا ملجان، جزئی از ولایت فارس ذکر کرده که در ساحل یکی از شعب رودخانه شیرین در مسیر نوبندگان به ارجان قراردارد. و در مورد موقعیت جغرافیایی و آب و هوای آن می گوید که شهر گنبد ملغان از جمله مناطق گرمسیری بوده و نخلستان آن شهرت دارد که در مجاورت کوه و ولایت بازرنگ و همچنین صرام(چرام) که زمستان آن به بسیار سرد بوده و حتی در فصل تابستان سر کوه آنجا برف داشته واقع است. مقدسی درقرن چهارم از قریه ویرانی درآنجا گفتگو کرده است و در فارسنامه ابن بلخی که در قرن ششم می زیسته از آن به عنوان شهری گرمسیری که آب روان دارد یاد کرده است. او از قلعه ای در دوگنبدان که آذوقه سه چهار سال محافظین قلعه را در آن نگه می دارد و هوای آن خنک است و همچنین از باغات میوه، غله، آب انبارعالی، مسجد جامع و قلعه های دیگری در شهر صحبت کرده است. یاقوت بن حموی از ملجان به صورت منطقه ای در فارس بین ارجان و شیراز با عنوان دهکده و قلعه، یاد می کند. از آنجا که رستاق گنبد ملجان در مرز شاهپور و در برابر ارجان قرار داشته می توان نزدیکی مکانی و همبستگی قدیمی این دو رستاق را محتمل شمرد. علاوه ابن بلخی، عبد اله مستوفی نیز از وجود قلعه ای درنزدیکی شهر خبر می دهد که البته هنوز اثری از این ویرانه ها بدست نیامده است. دوگنبدان در جهانگشای نادری از تألیفات عصر افشاریه نیز یاد شده و ذکر کرده است که بقایای یک کاروانسرای قدیمی که شاید از دوران صفویه و بار اندازی جهت مسافران خلیج فارس وجود دارد که در عصر حاضر درشش کیلومتری ورود به شهر از طرف جاده شیراز خوزستان و در کنار محل ژاندارمری و قبرستان قدیمی تا سال ۱۳۴۲ دیده می شد.
وجه تسمیه نام شهر دوگنبدان
وجه تسمیه این شهر به خاطر وجود دو گنبد فروریخته‌ایست در دشتهای شرق و غرب دوگنبدان، یکی گنبدی با ارتفاع حدودا شش متردرغرب ناحیه لیشتر که آثارش هنوز پابرجاست است و دیگری در جلگه شرقی دوگنبدان و در ابتدای تنگ مالیون قرار داشته است. گنبد دوم اکنون وجود ندارد ولی آثار ویرانه های تپه ای وجود دارد که گمان می شود یک چهار طاقی بزرگ بوده باشد که زمانی گنبد شکوهمندی بر آن ساخته اند. بنابراین شهر به دلیل وجود این دو گنبد، دوگنبدان نامیده شده است. آقای نورمحمد مجیدی درکتاب تاریخ و جغرافیایی کهگیلویه و بویراحمد درباره آثار این دوگنبد گفته است که ظاهراً بقایای آثار دوگنبد تا سال ۱۳۵۰ در شمال غربی شهر و درمجاورت مخازن آبی که شرکت نفت جهت کارگران و شهروندان دوگنبدان احداث نموده وجود داشته است . گروه باستان شناسی که تحت نظر سِر اورل اشتاین انگلیسی که درسال ۱۳۱۴ شمسی در مسیر راه خود از شهر دوگنبدان بازدید کرده و شرح آن در کتاب راههای باستانی و پایتخت های قدیمی ایران توسط دکتر بهمن کریمی آورده شده است دیدنی‌های خود را ازشهر دوگنبدان یا کاروان سرا در سال ۱۳۱۴ آورده و گفته است که اطاقهایی به سبک دوران صفوی در کنار چشمه ای و در ویرانه هائی در ۵/۵ کیلومتری شمال غربی دوگنبدان دیده می شود که از آن به نام کاروانسرا یا دوگنبدان نام برده است همچنین ذکر نموده که در کاروان سرای دوگنبدان بیشتر اهالی به زراعت جو و گندم وحشم اشتغال داشته اند. همچنین گفته است که در نزدیکی بنای این ده کاروانسرای بسیار قدیمی که شاید از دوره صفویه باشد وجود دارد که این کاروانسرا از گچ و سنگ ساخته شده و هنوز قسمت مهمی ازآن برپاست. او در ادامه می نویسد بر سر این کاروانسرا کنونی پست امنیه دوگنبدان قرار دارد و اینکه چشمه و آبادی قدیمی نزدیک این کاروانسرا بوده است.
تاریخچه شکل گیری شهر جدید گچساران(دوگنبدان)
دوگنبدان تا قبل از سال ۱۳۰۶ تقریبا خالی از سکنه بود ولی پس از آن بافعالیت‌های شرکت نفت در منطقه گچ کوراوعلی (گچساران قدیم) این منطقه اهمیت یافت و اولین چاه نفت در روستای بابامحمد از توابع دوگنبدان امروزی حفاری شد که اکنون به چاه شماره شش معروف است. بعد از این تاریخ با وجود این که توسط کارکنان ایرانی و انگلیسی شرکت نفت تعدادی چاه در اطراف دوگنبدان حفر گردیده لیکن درسالهای بعد به دلیل نا امنی هایی در منطقه این گروه به مسجد سلیمان رفته و در آنجا به کار حفاری نفت ادامه دادند ولی مجدداً ازسال ۱۳۱۵ شرکت نفت ایران و انگلیس فعالیتهای اکتشاف و حفاری و استخراج از چاههای این منطقه را شروع کردند. دربعضی ازمنابع تاریخی از این شهر به عنوان محل یک کاروانسرای دوره صفوی نام برده شده و روستائی به نام زریون در شمال این کاروانسرا قرار داشته که امروزه از هیچکدام اثری باقی نمانده است. روستای زریون تاسال ۱۳۱۹ وجود داشته که با شروع و بهره برداری مجدد از منابع نفتی در منطقه جزئی از باند فرودگاه قدیمی شرکت نفت می گردد. برطبق گفته هاینس گاوبه که اصولاً دوگنبدان تا قبل از انتقال قسمتی از سازمان شرکت نفت به آنجا اهمیتی نداشته و فقط مسافران از آثار کاروانسرایی آن سخن گفته اند به نظر می رسد که تنها این کاروانسرا و سه روستای کوچک به نامهای زریون ، پربالی، رادک سابقه سکونت در دوگنبدان بوده است. با شروع فعالیتهای نفتی در گچساران قدیم درسال ۱۳۱۶ و تغییر مکان واحدهای کارگری و کارمندی شرکت نفت ، ازگچساران قدیم به شهر دوگنبدان ، درفاصله سالهای (۳۰-۱۳۲۸) این شهر رونق تازه ای به خود گرفت یعنی روستای زریون در مسیر باند فرودگاه شرکت نفت واقع شد و اهالی آن به روستای پروبالی منتقل شده اند. گچساران قدیم بر اثر ناهمواری زمین، محدودیت فضای شهری ، تراکم تاسیسات نفتی و زلزله های متناوب و مکرری که به علت انفجار اکتشاف معادن نفت ایجاد می گردید درسال ۱۳۳۰ برابر با تصمیمات دولت و شرکت نفت ایران و انگلیس تخلیه و تخریب گردید و قرار شد به شهر دوگنبدان فعلی که محل مناسبی برای استقرار کارگران و کارمندان و احداث شهری نوساز بود منتقل گردد. برنامه ساخت شهر دوگنبدان به علت داشتن منابع نفت فراوان دراطراف و حوالی آن بوده است و بعد از این که شرکت نفت محل آنرا برای استقرار کارکنانش مناسب یافت تدریجاً به محل فعلی منتقل شدند و اولین کلنگ بنای شهر فعلی دوگنبدان توسط شرکت نفت درسال ۱۳۳۴ به زمین زده شد که به تدریج با سکونت اهالی و اشتغال در تاسیسات شرکت نفت این شهر گسترش یافته و از سال ۱۳۳۵ با احداث خانه های مسکونی کارکنان شرکت نفت و احداث تعدادی مغازه مربوط به کسبه بهبهانی ، گروهان ژاندارمری و خیابان کشی به شیوه امروزی تدریجاً شهر گسترش یافت و به شهر دوگنبدان معروف شد.
جغرافیا
گچساران در منطقه گرمسیر قشلاقی واقع شده‌است و دارای دو نوع آب و هوای معتدل و خشک در نیمه شرقی و گرمسیری خشک در نیمه غربی می‌باشد. رودخانه زهره مهم‌ترین رود این شهرستان است که در جنوب شرقی دوگنبدان جاری است.راه اصلی استان خوزستان (اهواز) به استان فارس (شیراز) از این شهرستان می‌گذرد و قشلاق عشایر بویراحمد و قشقایی نیز در آن قرار دارد. ناحیه گچساران در منتهی‌الیه مناطق نفت خیز ایران قرار گرفته‌است. منطقه نفتی گچساران از نواحی قدیمی و مشهور صنعت نفت ایران به شمار می‌آید.گچساران در منطقه گرمسیر قشلاقی واقع شده‌است و دارای دو نوع آب و هوای معتدل و خشک در نیمه شرقی و گرمسیری خشک در نیمه غربی می‌باشد.رودخانه زهره مهم‌ترین رودخانه شهرستان است و در حدود ۲۰ کیلومتری جنوب دوگنبدان جاری است. رودخانه باشت از کوه خامی و دره تنگ شیر سرچشمه می‌گیرد. رودخانه خربل یکی دیگر از رودخانه‌های شهرستان است که در جنوب شرقی دوگنبدان جاری است و پس از طی مسافتی به رودخانه زهره می‌پیوندد. بر روی رودخانه نازمکان این شهرستان هم سدی به نام سد کوثر زده شده‌است.شهرستان گچساران به دلیل دارا بودن معادن غنی نفت فراوان، مهم‌ترین مرکز استخراج و بهره‌برداری نفت کشور به شمار می‌رود.شهر دوگنبدان مرکز شهرستان در ارتفاع ۷۲۰ متری از سطح دریا با مساحتی بالغ بر ۱۸ کیلومتر مربع و در ۱۵۷ کیلومتری شهر یاسوج (مرکز استان) قرار گرفته‌است.از چگونگی نامگذاری و پیشینه تاریخی این شهر اطلاعات دقیقی در اختیار نیست ولی طبق نظریه باستان شناسان و پژوهشگران در قسمت‌های شرقی و غربی آثار باقی‌مانده از دو گنبد قدیمی وجود دارد. به علت وجود همین دو گنبد در این ناحیه نام دوگنبدان برای این شهر انتخاب گردیده‌است.
اقتصاد
بهره برداری نفت، گاز و تولید گاز مایع و دیگر میعانات گازی در بخشهای مختلف شهرستان، وجود شهرک کشاورزی امامزاده جعفر و باغ های مرکبات واقع در دروازه شرقی شهر(از سمت شیراز) و نیز وجود شهرک صنعتی در ضلع غربی آن (از سمت اهواز) از جمله منابع درآمد اقتصادی شهرستان محسوب می شود. همچنین مجنمع پتروشمی این شهرستان در حال راه اندازی می باشد. این شهرستان علاوه بر گاز و میعانات گازی با تولید بیش از بیست درصد نفت کشور از این لحاظ به عنوان یکی از مراکز مهم اقتصادی کشور محسوب می‌شود. شهرستان گچساران قرار است به زودی به منطقه وِیژه اقتصادی تبدیل شود.
ضریح بی بی حکیمه خاتون
وجود آرامگاه بی بی حکیمه خاتون دختر امام موسی کاظم، خواهر امام هشتم سبب شده تا سالانه گردشگران زیادی را از مناطق مختلف کشور و حتی کشورهای همسایه به خود جذب کند. سالانه بالغ بر یک میلیون نفر از سراسر کشور و کشورهای حوزه خلیج فارس به زیارت بارگاه بی بی حکیمه (س) خواهر تنی شاهچراغ(ع) در این شهرستان مشرف می شوند.از نکات قابل توجه، شکل خاص گنبد این بارگاه مقدس است که به واسطه قرار گیری در دل کوه در بین اماکن مقدس کشور منحصر به فرد می باشد. همچین بقاع متبرکه دیگری در شهرستان وجود دارد که از جمله آن می توان به امام زاده جعفر اشاره کرد علاوه بر آن مساجد و حسینه های متعددی در شهر گچساران وجود دارد که در مراسم مذهبی مورد استقبال مردم قرار می گیرد.
پل بند خره خهکی
پل بند خره خهکی مربوط به سده‌های متاخر دوران‌های تاریخی پس از اسلام است و در شهرستان گچساران، بخش مرکزی، دهستان لیشتر، ۳ کیلومتری شمال شرق روستای انبارگاه واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۳ آبان ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۱۹۷۴۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
پل خیری و محمد خان
این اثر در تاریخ ۳ اسفند ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۲۲۰۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. در کنار راه ارتباطی گچساران به دهدشت و50 کیلومتری شمال غرب گچساران پل عظیمی از دوره اسلامی باقی‌مانده که به پل خیری و محمدخان معروف است. پل مذکور بر روی رودخانه خیرآباد ایجاد شده که به احتمال زیاد در دوره اسلامی و پس از تخریب پل در دوره ساسانی ساخته شده است. پل خيري و محمد خان در400 متري چهارطاقي خيرآباد با 130 متر طول و 7 دهانه است كه قسمت بيشتر آن در سمت غرب رودخانه ودر خاك خوزستان واقع شده است.
پل ساسانی خیرآباد
پل ساسانی خیرآباد مربوط به دوره ساسانیان است و در شهرستان گچساران، بخش مرکزی، دهستان لیشتر، روستای ده ناصر، ۱۳۰ متری چارتاقی خیرآباد واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۳ آبان ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۱۹۷۵۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آبشار گنج بنار
آبشار گنج بنار گچساران در استان کهگیلویه و بویراحمد واقع است. اين آبشار در هفت کيلومتري شمال گچساران و در دامنه کوه خاييز واقع شده است . اين آبشار 30 متر ارتفاع دارد و آب آن از چندين چشمه تأمين مي‌شود . با وجود هواي بسيار گرم شهرستان گچساران ، هواي اين منطقه بسيار خنک و مطبوع است . در روستاي بنار ، درحوالي اين آبشار آرامگاه امام زاده اي نيز وجود دارد که توسط ساکنین منطقه زیارت میگردد. شهرستان گچساران در قسمت جنوبي استان و در منطقه گرمسير قشلاقي واقع شده است و داراي دو نوع آب و هواي معتدل در نيمه شرقي و گرمسري در نيمه غربي مي باشد. از منابع آبي مهم اين شهرستان مي توان به رودخانه زهره اشاره کرد که مهمترين رودخانه اين شهرستان بوده و در بيست کيلومتري جنوب گچساران جاري است. ديگري رودخانه باشت است که از کوه خامي و دره تنگ شير سرچشمه مي گيرد. همچنين رودخانه خربل نيز يکي ديگر از رودخانه هاي اين شهرستان است که در جنوب شرقي گچساران جاري است و پس از طي مسافتي به رودخانه زهره مي پيوندد.
روستای مارین
روستای زیبای مارین در شمال شهر گچساران از توابع استان چهارفصل کهگیلویه و بویراحمد قرار دارد. روستای مارین در ۳۶ کیلومتری شمال شهر گچساران و ۱۹۸ کیلومتری جنوب شرقی یاسوج، آب و هوای این روستا با وجودی که در یک منطقه گرمسیر واقع شده است، معتدل و بسیار فرح بخش است.و با مختصات جغرافیایی ۵۰ درجه و ۴۸ دقیقه طول شرقی و ۳۰ درجه و ۳۳ دقیقه عرض شمالی، در ۳۶ کیلومتری شمال شهر گچساران و ۱۹۸ کیلومتری جنوب شرقی یاسوج قرار دارد.این روستا از شمال، به کوه ولی گنج و از جنوب غربی به کوه کاردی محدود می‌شود.ارتفاع این روستا از سطح دریا ۱۰۸۰ متر است. آب و هوای مارین در فصول بهار و پاییز ملایم و مطبوع، در تابستان نسبتاً گرم و در زمستان سرد و خشک است. رودخانه شاه بهرام از شمال شرقی روستا عبور می‌کند.روستای مارین یکی از روستاهای تاریخی ایران است. راه سلطنتی شوش به تخت جمشید و بیشاپور (در دوره هخامنشیان)، از ۷ کیلومتری این روستا عبور می‌کرده است. موقعیت سوق‌الجیشی روستای مارین، در دوره هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان سبب احداث قلعه‌های متعدد راهبانی در حوزه نفوذ آن شده است.مردم روستای مارین مسلمان و پیرو مذهب شیعه جعفری هستند. مردم این روستا به گویش دیلی صحبت می کنند (فقط مردم دو روستای دیل و مارین به این گویش صحبت می کنند).الگوی معیشت و سکونت براساس نتایج سرشماری سال ۱۳۷۵، روستای مارین ۶۱۹ نفر جمعیت داشته است که در سال ۱۳۸۵، به ۵۴۹ نفر کاهش یافته است. درآمد بیشتر مردم روستای مارین از طریق فعالیتهای زراعی، دامداری، باغداری، صنایع دستی و امور خدماتی تأمین می‌شود. گروهی از مردم این روستا، به امور دامپروری سنتی از طریق رمه‌گردانی اشتغال دارند. آن‌ها از اوایل اردیبهشت ماه به مناطق ییلاقی کوچ می‌کنند و در شهریور ماه به قشلاق بازمی‌گردند. فاصله ییلاق و قشلاق عشایر این روستا، در حدود ۱۰ کیلومتر است.کشت آبی و دیم در روستا رواج دارد و مهم‌ترین محصولات زراعی آن شامل گندم، جو و تره‌بار می‌باشد. انار و لیموترش از محصولات باغی روستای مارین به شمار می‌آیند. گوشت قرمز و انواع لبنیات مانند ماست، کره، کشک، دوغ و روغن حیوانی به وفور در روستا تولید می‌شود. زنان و دختران روستای مارین در کنار فعالیتهای زراعی به تولید صنایع دستی مانند گلیم، قالی، توبره و جاجیم نیز می‌پردازند.روستای مارین در شیب ملایم دره استقرار یافته است و بافت مسکونی متراکم دارد. واحدهای مسکونی در یک و یا دو طبقه ساخته شده‌اند. سقف مسطح، ایوان، پنجره‌های کوچک و دیوارهای قطور، ویژگی مشترک خانه‌های روستا است. دیوارها معمولاً به وسیله کاهگل اندود شده‌اند. اکثر خانه‌های روستا، معمولاً رو به جنوب ساخته شده و در ساخت آن‌ها از سنگ، خشت، گل، آجر و تیرهای چوبی استفاده شده است. کوچه‌های روستا، پهن و قابل دسترسی هستند، به طوری که وسایط نقلیه به راحتی می‌توانند در روستا تردد نمایند. خانه باغ‌های روستا، بر زیبایی فضای عمومی روستا افزوده است. جاذبه‌های گردشگری روستای مارین به دلیل شرایط مساعد اقلیمی و چشم‌اندازهای بی‌نظیر طبیعی، همه ساله گردشگران و طبیعت دوستان بسیاری را به سوی خود جلب می‌کند. استقرار روستا در میان دره‌ای که پیرامون آن را ارتفاعاتی بلند دربرگرفته‌اند، چشم‌اندازهای بدیعی از تلفیق زندگی انسان و طبیعت پدید آورده است. این ارتفاعات جنگلی، در فصول بهار و تابستان تفرجگاه عمومی مردم روستا و گردشگران است.پوشش گیاهی و جانوری منطقه با انواع گیاهان دارویی کتیرا، گل‌گاوزبان و گل بنفشه و جانوران و پرندگان وحشی مانند گرگ، روباه، خرگوش، قوچ، میش، گراز، شاهین و کبک، از دیگر جاذبه‌های طبیعی روستا به شمار می‌رود.حواشی دریاچه سد کوثر از جمله جاذبه‌های گردشگری روستای مارین است. دریاچه پشت این سد که در ۱۷ کیلومتری روستای مارین قرار دارد، از قابلیت مناسبی برای ساماندهی ورزش‌های آبی برخوردار است. مهم‌ترین بنای مذهبی روستای مارین، مقبره امامزاده حمیده خاتون است. مقبره این امامزاده بسیار ساده است. مردم روستا، نذورات خود را وقف امامزاده حمیده خاتون می‌نمایند.مردم روستای مارین در اعیاد بزرگ ملی و مذهبی مانند نوروز، فطر، قربان و غدیر به جشن و پایکوبی و در ایام محرم و وفات ائمه به عزاداری می‌پردازند. مهم‌ترین مراسم ویژه این روستا، مراسم «کوسه گلین» است که در فصل زمستان و هنگام خشکسالی به منظور طلب باران برگزار می‌شود.سازهای سرنا، دهل و نقاره، آلات رایج در موسیقی روستای مارین هستند. این سازها، آواها و نغمه‌های محلی را در مراسم مختلف همراهی می‌کنند. در مراسم شادی و عروسی، رقص‌های محلی زیبایی اجرا می‌شود.از معروف‌ترین بازی‌های رایج در روستا می‌توان به بازی کل کل برد، هفت سنگ، گرنا من کیش، فربجک، ترکه بازی، چوگو و بره غزی اشاره نمود.پوشاک محلی مورد استفاده مردان این روستا شلوار و پیراهن، جبه، کلاه نمدی، شال، دوال (کمربند)، زناره و کورک می‌باشد. پاپوش مردان اغلب گیوه، گالش و کفش است.پوشاک زنان روستا، طرح‌ها و رنگ‌های متنوع و زیبایی دارد و مشتمل بر دستمال لاکی یا چارقد لاکی به رنگ مشکی، لچک، دستمال دور سر، دلک (آرخالیق و کت زنانه)، جومه (پیراهن پرچین، و بلند) تنبان، مناگیر (دستبند) و چادر است. پاپوش معمول زنان، نعلین، کفش و گیوه است.تولید صنایع دستی و بافته‌های پشمی در میان روستائیان و عشایر منطقه متداول است. انواع گلیم، جاجیم، قالی و توبره، مهم‌ترین صنایع دستی و هنری مردم روستای مارین می‌باشد.معروف‌ترین سوغات روستای مارین را صنایع دست بافت، انار، رب انار، کره، ماست، روغن، کشک و دوغ محلی تشکیل می‌دهد.آش کارده، آش دوغ، شیربرنج، گونه و نان تیری، از غذاهای محلی معروف و خوش طعم این روستا هستند.دسترسی: روستای مارین از طریق شهر گچساران با جاده‌ای آسفالت قابل دسترسی است.
روستای دیل
روستای دیل از توابع بخش مرکزی شهرستان گچساران است که با مختصات جغرافیایی ۵۰ درجه و ۴۶ دقیقه طول شرقی و ۳۰ درجه و ۳۳ دقیقه عرض شمالی ، در ۲۷ کیلومتری شمال غربی دو گنبدان و ۱۸۴ کیلومتری یاسوج قرار دارد . این روستا از جنوب به کوه کاردی و از شمال شرقی به کوه ولی گنج محدود می‌شود . ارتفاع روستای دیل از سطح دریا ۸۵۰ متر است و آب و هوای آن در فصل بهار مطبوع و دلپذیر ، در تابستان گرم و خشک و در زمستان بارانی و معتدل می‌باشد .این روستا دارای هفت محله بنامهای میانکوه – رادک – اسلام اباد – ده بزرگ – تکیه – ده برج وده بی بی کریمه است .که آستانه مقدس امامزاده بی بی کریمه – امامزاده علی واقع در بخش چرزو – امامزاده بی بی رشیده – بی بی کیهانه – امامزاده میرحمزه – وقدمگاه امام رضا (ع) امام زاده ابراهیم(ع) معروف به آقای شهدا وامامزادگان دیگری نیزدر این روستا واقع گردیده است که وجود این امامزادگان لطف وصفایی خاص به این روستا بخشیده است . روستای دیل بزرگترین روستای در میان دهستان بویراحمد گرمسیری با بیش از 4000 نفر جمعیت می باشد. مردم روستاي ديل به زبان فارسی و با لهجه محلي شیرین « ديلي » صحبت مي‌کنند، مسلمان و پيرو مذهب شيعه جعفري هستند. روستاي ديل همجوار روستاهاي آرو ، مارين و آبريگون بوده و از طبيعت بسيار زيبا و چشم اندازهاي خيره كننده اي بهره مند است.روستای دیــــل از لحاظ بافت اجتماعـی از سه طایفـه بزرگ به نام جــلالی – محمد باقـری و طایـفه مشایـخ تشکیل شده است . شغـــل بیشتر مــردم این روستـا کشاورزی می باشد و دارای محصولاتی چون لیمـوشیرین- لیمـوترش – انــار- انگـور – انجیـر- زرد آلو و…. می باشد .از آثار تاریخی این روستا می توان اشاره کرد به آثاری چون گنبدان گبر در چرزو – تنگ آسیاب – تکیه – قلعه برج – ده بزرگ و قلعه شاه بهمن ، که از بین این آثار قلعه بهـمن وگنبــدان گبر قدمت بسیار زیادی دارد که قدمت گنبدان گبر و قلعه شاه بهمن به دوره ساسانیان در عصر رستم وسهراب بر می گردد .گفتنی است، شهرستان گرمسیری گچساران با بیش از 124 هزار نفر جمعیت شهری و روستایی در 155 کیلومتری یاسوج مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد واقع است.
گردآوری و بازنشر:گروه بازرگانی آرین
منبع:ویکی پدیا