معرفی شهر دهگلان
دِهگُلان یکی از شهرهای استان کردستان و مرکز شهرستان دهگلان است. شهر دهگلان در ۴۵ کیلومتری خاور سنندج (در جاده سنندج به همدان) قرار گرفته و ۴۵۳۸۶ نفر جمعیت دارد (برآورد ۱۳۹۰خ). دشت‌های دهگلان حاصل‌خیز بوده و اکثر مردمان آن کشاورز هستند.
عکس های بیشتر
دِهگُلان یکی از شهرهای استان کردستان و مرکز شهرستان دهگلان است. شهر دهگلان در ۴۵ کیلومتری خاور سنندج (در جاده سنندج به همدان) قرار گرفته و ۴۵۳۸۶ نفر جمعیت دارد (برآورد ۱۳۹۰خ). دشت‌های دهگلان حاصل‌خیز بوده و اکثر مردمان آن کشاورز هستند.
تقسیمات کشوری
دهگلان در تابستان سال ۱۳۸۶ به شهرستان ارتقاء پیدا کرد و دهستان بلبان‌آباد نیز به بخشداری ارتقاء یافت. دهستان بلبان‌آباد از نظر جمعیت با جمعیتی درحدود ۳۰۰۰ نفر یکی از بزرگترین دهستان‌های استان کردستان محسوب می‌شود. اسم این شهر از اول (دیولان) بوده و در حال شهروندانش با همین نام شهرشان را به دیگران می‌شناسانند، اسم دهگلان مستعار و جدید می‌باشد. گفتنی است که در فصل بهار گل‌های زیادی در این منطقه می‌رویند، و چون مردم این منطقه به گل در کردی ول می‌گویند و این اسم (دیولان) به معنای روستای گل‌ها (ول) است و فقط به فارسی بازگردانده شده است.این شهرستان از نظر سطح سواد اولین شهرستان استان کردستان است.
صنعت و کشاورزی
از لحاظ توسعه صنایع نیز متوان به شهرک صنعتی دهگلان که بزرگترین شهرک صنعتی در استان است اشاره کرد. دامپروری نیز در این منطقه به نحوی است که در رده برترین تولیدکننده گان استان قرار گرفته است. تولید محصولات کشاورزی در این منطقه شامل: گندم، جو، ذرت، سیب زمینی، زعفران، چغندر، یونجه و سایر محصولات دیگر است که بخش عمده تولید محصول سیب زمینی است.
اقلیم و گردشگری
این شهر دارای زمستان‌های بسیار سرد و تابستان‌های با هوای دلنشین ومعتدل است. مناطق گردشگری نیز شامل سدهای برده رشه و سورال، کوه سلطان سرج، امام زاده شیدا، روستای قادرمرز، روستای باشماق، روستای گزگزاره وسد سنگ سیاه باشماق است.
سد سورال
ارتفاع این سد 41 متر از پی و حجم مخزن 11میلیون متر مکعب است که عملیات اجرایی آن از سال 84 آغاز و 200 میلیارد ریال برای احداث آن هزینه شده است. این سد با هدف تامین آب دشت سورال، کنترل و تنظیم آب رودخانه و جمع آوری سیلاب های آن و توسعه کشاورزی منطقه ساخته شده است.
کوه سلطان سراج الدین
این کوه در ۲۴ کیلومتری جنوب خاوری سنندج و جنوب خاوری روستای نران واقع شده و ۲۸۳۶ متر ارتفاع دارد. این کوه از جنوب به کوه‌های معارف و از شمال به کوه کانی شیخه متصل می‌شود و جزو کوهستان زاگرس است. رودخانه‌های چم نران و چم امیر آباد از این کوه سرچشمه می‌گیرند.
کوه و امامزاده شیدا
بنای تاریخی «شیدای نازار» بر روی کوهی به نام کوه شیدا در ضلع شمال شرقی روستای ظفرآباد از توابع شهرستان قروه در فاصله‌ی ۲۵ کیلومتری شهر دهگلان قرار دارد.بنای مقبره در بلندترین نقطه‌ی کوه شیدا واقع است و از هر جهت قابل رویت بوده و این اثر در تاریخ ۸ مرداد ۱۳۸۱ با شماره ثبت ۵۹۳۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.این بنا دارای پلان مربع شکل با حدود ۹ متر ارتفاع است که با آجرهای قرمز رنگ در ابعاد ۵*۲۲*۲۲ سانتیمتری و قوس‌های سلجوقی ایلخانی با مدخلی روی به شرق ساخته شده است.فضای داخلی ساختمان بر روی اضلاع چهارگانه‌ی طاق‌نمایی تعبیه شده هم‌چنین قسمت تحتانی بنا از دیوارهای ضخیم ساخته شده که در بخش فوقانی از ضخامت آن کاسته شده است.البته تاریخ احداث ساختمان بطور دقیق مشخص نیست، اما معماری آن از جمله فضای داخلی شامل گچ‌کاری و طاقچه‌های اطراف داخل آن و قوس‌های جناقی پاتو و شبدری و وجود گچبری‌های ساده در طاق‌نماهای داخلی و گچ زبره از عوامل تزئینی بقعه هستند که نمایانگر ابتکار استادکاران آن دوره است.در کتاب تحفه‌ی ناصری آمده در این بنا سبحانوردیخان جد اماناللهخان بزرگ والی کردستان معاصر نادرافشار مدفون شده است.این ساختمان یادآور ساختمان‌های پیش از اسلام است که همانند چهارطاقی‌های قدیمی شکل گرفته است.تاریخ احتمالی تعمیر و مرمت مقبره شیدا احتمالاً به سال ۱۱۶۷ هجری بر می‌گردد و به «شیدای نازار» هم معروف است.
روستای قادرمرز
این روستا در دهستان بلبان آباد قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۳۹۰ نفر (۹۳خانوار) بوده‌است و همه باسواد هستند.
سد سنگ سیاه
به گزارش کُردتودی، شهرام ناظری سر ناظر پروژه سد سنگ سیاه در جریان بازدید مدیر شیلات استان کردستان و فرماندار شهرستان دهگلان از سدهای مخزنی سورال و سنگ سیاه از افزایش آب سد بعد از بارندگی اخیر خبر داد و گفت: آب سد از 3300 میلیون متر مکعب به 8800 میلیون متر مکعب افزایش یافته است.
کشاورزی و دام پروری
دامپروری نیز در این منطقه به نحوی است که در رده برترین تولید کننده گان استان قرار گرفته است.تولید محصولات کشاورزی در این منطقه شامل: گندم، جو، ذرت، سیب زمینی، زعفران، چغندر، یونجه و سایر محصولات دیگر است که بخش عمده تولید محصول سیب زمینی است.
آب و هوا
آین شهر دارای زمستان‌های بسیار سرد و تابستان‌های با هوای دلنشین ومعتدل است.