معرفی شهر هیرمند

معرفی شهر هیرمند

• 1395/12/01
• مدیرسایت
• سیستان و بلوچستان
• 0 نظر

شهرستان هیرمند به مرکزیت دوست محمد در استان سیستان و بلوچستان قرار دارد.مردم شهرستان هیرمند عموما به زبان پارسی به گویش سیستانی تکلم می کنند همچنین زبان بلوچی نیز در شهرستان رواج دارد. بیشینه مردم شهرستان هیرمند شیعه دوازده امامی اند و مردم بلوچ شهرستان نیز سنی مذهب می باشند

عکس های بیشتر

هیرمند

موقعیت جغرافیایی وزیست محیطی شهرستان هیرمند

شهرستان هیرمند به مرکزیت دوست محمد در استان سیستان و بلوچستان قرار دارد.شهرستان هیرمند با مساحت 1100 کیلومتر مربع وجمعیتی بالغ بر 68000 نفر  در شمال استان  سیستان وبلوچستان واقع گردیده است.این شهرستان مرزی در سال 1387 از شهرستان زابل مستقل شد. این منطقه از نظر تجاری به علت هم مرز بودن با کشور افغانستان درآمد خوبی را نصیب کشورمان می‌کند.شهرستان هیرمند از شمال به دریاچه هامون و کشور افغانستان، از جنوب به شهرستان زهک، از شرق به افغانستان و از غرب به شهرستان زابل محدود می‌شود و دارای دو بخش به نام‌های «مرکزی و قرقری» است.شهرستان تازه تأسیس هیرمند هم مرز با استان نیمروز افغانستان در فاصله 240 کیلومتری شمال زاهدان مرکز استان سیستان و بلوچستان واقع شده است.این شهر یکی از شهرهای مهم سیستان محسوب می‌شود و در گذشته دروازه ایران به چین بوده‌ است و بر سر راه جاده ابریشم قرار گرفته ‌است.شهرستان هیرمند دارای 2 بخش مرکزی وقرقری و5 دهستان است فاصله مرکز شهرستان از تهران 1500 کیلومتر واز مرکز استان 250 کیلومتر می باشد. شریان حیاتی وکشاورزی منطقه آبی است که از کشور افغانستان وارد می شود وتوسط رودخانه پریان مشترک ورودخانه ملکی ونیاتک مزارع این منطقه را سیراب می کند در شمال شهرستان دریاچه هامون قرار دارد که در فصول بارندگی مناظر بسیار زیبایی را می سازد . 

  دوست‌محمد مرکز شهرستان هیرمند

دوست‌ محمد مرکز شهرستان هیرمند است و در 30 کیلومتری شمال شرقی شهر زابل و چند کیلومتری مرز افغانستان قرار دارد. شهر دوست‌ محمد در دشت واقع شده و ارتفاع آن از سطح دریا تقریباً 470 متر و آب و هوای آن گرم و خشک است.براساس گفته بزرگان شهر در حدود یک قرن پیش این شهر توسط «دوست‌ محمدخان سارانی» پایه‌گذاری شد و با آمدن گروه‌هایی از خاندان‌های میر، سراوانی، سنچولی و... این مکان شکل یک روستا به خود گرفت و با چسبیدن روستاهای اطراف به عنوان مرکز بخش میانکنگی و شهر دوست‌ محمد شناخته شد و در سال 1387 با سفر رئیس جمهور به استان، به مرکز شهرستان هیرمند منصوب شد و در سال 1390 نام شهرستان به هیرمند تغییر کرد.

آب و هوا

دشت سیستان به علت عارضه کمبود خشکسالی‌های پی در پی و همجواری با کویر لوت دچار آلودگی‌های ناشی از بادهای 120 روزه تابستان که با خود گرد و غبار غلیظی دارد می‌شود که تاکنون اقدامی برای جلوگیری از این توده‌ها در این شهرستان نشده است.آب و هوای این شهرستان گرم و خشک و جزء حوزه آبی دریاچه هامون است، طبیعت این شهرستان در مقایسه با شهرستان‌های دیگر سیستان بهتر است و دارای رودهای بزرگی نظیر نیاتک و ملکی و رودخانه‌های فصلی زیادی است که به دریاچه هامون منتهی می‌شود و جنگل‌های گز بسیاری به وجود آورده است که این  طبیعت باعث شده که روستاهای فراوانی در این شهرستان به وجود آیند. 

مردم

مردم شهرستان هیرمند عموما به زبان پارسی به گویش سیستانی تکلم می کنند همچنین زبان بلوچی نیز در شهرستان رواج دارد. بیشینه مردم شهرستان هیرمند شیعه دوازده امامی اند و مردم بلوچ شهرستان نیز سنی مذهب می باشند

اقوام وآداب ورسوم شهرستان هیرمند

به علت بافت سنتی جمعیت شهرستان هیرمند ، هنوز هم آداب ورسوم گذشتگان در میان این مردمان رایج است ، از نحوه پوشش زنان ومردان با لباس محلی ، تا سبک معماری خانه ها ، رسوم رایج در مراسم عزا وعروسی همه نشانگر پایبندی مردم منطقه هیرمند به آداب ورسوم قدیمی است .

پیشینه تاریخی شهرستان هیرمند

این شهرستان دارای قدمتی چند هزار ساله است به طوری که بقایای آن تاکنون در شهرستان یافت می‌شود مانند آتشکده کرکویه از دوران ساسانیان و بقایای «تخت شاه و میلک و تپه‌های اشکانی در بی‌بی‌دوست و زیارت شاه اسماعیل» از جمله آنان است.از دیگر آثار تاریخی این شهرستان آسیاب بادی رنده می باشد که جهت مهار کردن انرژی باد واستفاده از انرژی مکانیکی جهت آسیاب گندم بوده است .

تجارت

شهرستان هیرمند دروازه ایران به کشورهای چین و شرق دور و افغانستان است و مبادلات تجاری از طریق مرز میلک در جنوب هیرمند انجام می‌شود و سالانه تجار ایرانی، افغانی، عراقی، و... وارد هیرمند شده و به امر مبادلات کالا می‌پردازند.پتانسیل ویژه شهرستان هم مرزی با کشور افغانستان و وجود 2 بازارچه مرزی میلک وگمشاد می باشد .شهرستان هیرمند دارای ناحیه صنعتی است که به علت نزدیکی با کشور افغانستان ظرفیت تولید وصادرات کالا را دارد .

ارگ جلال آباد

ارگ خان ملک ( جلال آباد ) از آثار تاریخی مهم سیستان در دوره پهلوی است که در کیلومتر ۱۸ جاده مواصلاتی زابل به شهرستان هیرمند با فاصله یک کیلومتر در قسمت شمال واقع شده است.مساحت این ارگ سه هزار متر مربع و چهار برج تشکیل یافته است.ارتفاع هر برج ۷۰ متر و عرض آن ۵/۵ متر است که دو برجی که در قسمت شمالی قرار دارند به علت فرسایش تخریب شده و اکنون باسازی شده است.داخل ارگ اتاق‌های متعددی کنار یکدیگر قرار دارند و به سبک کاروانسراهای قدیمی ساخته شده است.این ارگ به شکل مربع ودرارای ۴ برج در چهارگوشه است با یک محوطه حدودا” ۲۰۰ متر در وسط که با طاقهای زیبا ودربهایی ورودی در چهار گوشه بنا شده است ، دیوارهای این ارگ مستحکم و از خشت وگل به قطر یک متر است.مواد و مصالح به کار رفته در بنا عمدتا خشت خام و آجر بوده و تقریبا تمامی عناصر معماری سنتی ایران در خصوص پوشش‌ها نظیر طاق آهنگ، چهار گرده پوش، عرق چین و … در این بنا بکار رفته است و از این روی می‌توان ارگ جلال آباد را موزه معماری سنتی شهرستان هیرمند نامید.

آتشکده کرکو

آتشکده کرکو از آثار شاخص شهرستان هیرمند از دوره ساسانی است که به نقل از کتاب تاریخ سیستان «معبد گرشاسب و محل نگهداری آتش مقدس زرتشتیان» بوده است.آتشکده کرکو از معابد مهم دین زرتشت در دوره ساسانیان بوده که دستور ساخت آن توسط  «کرتیر» موبد قدرتمند آن دوران صادر شده است.امروزه از این آتشکده بقایای دیواری با مصالح آجر ساسانی به ابعاد 70×50 بر جای مانده که یک نمونه از این آجرها در موزه منطقه‌ای جنوب شرق در شهر زاهدان در معرض دید عموم قرار گرفته است هم‌چنین در جوار بقایای آتشکده، بنایی مربوط به دوره قاجار به چشم می‌خورد که دارای گچبری و کتیبه گچی است.بقایای آتشکده کرکو در پانزدهم دیماه 1310 به شماره 119 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. این بنا در کیلومتر 25 مسیر مواصلاتی زابل-دوست‌محمد و در مرکز روستای کرکو واقع شده است.

جنگل نیاتک

جنگل نیاتک با مساحت 4 هزار و 200 هکتار در حوزه شهرستان هیرمند یکی از جاذبه‌های طبیعی منطقه به شمار می‌رود. پوشش گیاهی، غالبا درختان طاق و گز بوده و عبور رودخانه فصلی نیاتک از میانه این جنگل و تشکیل آبگیرها و نیزارهای متعدد، مناظر چشم نواز و تفرجگاهی بی‌نظیر را ایجاد کرده است.همچنین وجود تپه‌های ماسه‌ای بزرگ و جانوارانی نظیر روباه، راسو، گربه جنگلی، گراز وحشی، دراج، هوبره و چکاوک این جنگل را به هدف گردشگری طبیعت‌گردان بدل کرده است.هر ساله در ایام نوروز و به ویژه روز 13 فروردین بازدید کنندگان زیادی از داخل و خارج شهرستان به منظور تفریح و تفرج از این جنگل دیدن کرده و اوقات شاد و مفرحی را در کنار آبگیرها و نیزارهای زیبای آن سپری می‌کنند.

محصولاتکشاورزی وپتانسیل های اقتصادی شهرستان هیرمند

عمده محصولات کشاورزی تولیدی این شهرستان ، محصولات جالیزی ، گندم وجو  وباغات انگوریاغوتی (روچه ) می باشد .بخش اعظم اراضی منطقه به کشت انواع محصولات زراعی از جمله غلات (گندم و جو)، محصولات جالیزی (خربزه، هندوانه و خیار)، سبزیجات برگی و غده‌ای، باغات انگوریاغوتی (روچه ) , محصولات علوفه‌ای و سایر محصولات از جمله حبوبات و دانه‌های روغنی اختصاص دارد.

 

خوراک در شهرستان هیرمند

در خصوص خوراکیهای محلی این منطقه می توان  چلبک ، قلیفی وتجگی (سمنو) که نوعی از نان های روغنی می باشد واز قدیم الایام مورد استفاده مردم این منطقه بوده نام برد . در بحث غذاهای محلی نیز کشک زرد وقروت (کشک سفید )دو نوع غذای محلی این شهرستان که مورد استقبال همه اهالی شهر وروستا هاست را می توان نام برد.