کوه خواجه
کوه خواجه (کوه اوشیدا) یا (کوه رستم)، تنها عارضه طبیعی در دشت سیستان است که در ۳۰ کیلومتری جنوب غربی شهر زابل قرار دارد.
عکس های بیشتر
کوه خواجه یک کوه آتشفشانی در نزدیکی شهر زابل در استان سیستان و بلوچستان ایران است. این کوه تنها عارضه طبیعی در دشت سیستان است و از اهمیت تاریخی و مذهبی بالایی برخوردار است.کوه خواجه در ۳۰ کیلومتری جنوب غربی شهر زابل و در دهستان کوه خواجه بخش تیمورآباد شهرستان هامون واقع شده است. این کوه از سنگهای بازالت سیاه رنگ تشکیل شده و با ارتفاع ۶۰۹ متر از سطح دریا، مانند جزیرهای در میان دریاچه هامون قرار دارد.کوه خواجه در دوران باستان یکی از مراکز مهم مذهبی بوده است. در این کوه آثار و بقایای چندین بنای تاریخی از جمله یک آتشکده، یک قلعه و یک آرامگاه دیده میشود.آتشکده کوه خواجه یکی از مهمترین بناهای تاریخی این کوه است. این آتشکده در دوران ساسانیان ساخته شده است و دارای پلان چهارگوش است. در این آتشکده بقایای یک آتشدان و چندین مجسمه دیده میشود.قلعه کوه خواجه نیز یکی دیگر از بناهای تاریخی این کوه است. این قلعه در دوران اشکانیان ساخته شده است و دارای پلان مربعی است. در این قلعه بقایای یک دیوار دفاعی و چندین برج دیده میشود.آرامگاه کوه خواجه نیز یکی دیگر از بناهای تاریخی این کوه است. این آرامگاه در دوران صفویه ساخته شده است و دارای پلان هشت ضلعی است. در این آرامگاه بقایای یک قبر دیده میشود که به خواجه مهدی، یکی از پیروان خاندان علوی نسبت داده میشود.کوه خواجه یکی از جاذبههای گردشگری مهم استان سیستان و بلوچستان است. این کوه در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
کوه خواجه (کوه اوشیدا) یا (کوه رستم)، تنها عارضه طبیعی در دشت سیستان است که در ۳۰ کیلومتری جنوب غربی شهر زابل قرار دارد. اوشیدا در زبان پارسی میانه به معنی ابدی است. این کوه ذوزنقهای شکل که نزد سه دین اسلام، مسیحیت و زرتشت مقدس است، از سنگهای بازالت سیاه رنگ تشکیل شده و با ارتفاع ۶۰۹ متر از سطح دریا، مانند جزیرهای در میان دریاچه هامون قرار دارد در اطراف این کوه تعداد زیادی آثارباستانی از دوران ساسانیان، اشکانیان و بقایای اماکن اسلامی و معبد بودایی باقی ماندهاست که شامل مجموعه ی کاخها، قلعه کهک کهزاد، قلعه چهل دختر، قلعه سرسنگ، آرامگاه خواجه غلطان، ساختمان پیر گندم بریان، خانه شیطان، بناهای منفرد آرامگاهی و قبور اسلامی است. آثار تاریخی پیش از اسلام محوطه ی تاریخی کوه خواجه شامل مجموعه ی کاخها، قلعه کهک کهزادو قلعه چهل دختر میباشد.ارنست هرتسفلد در سالهای ۱۹۲۵ و ۱۹۲۹ میلادی با بررسی این مجموعه عنوان تخت جمشید خشتی را برای مجموعه ی کاخها برگزید این کوه ذوزنقهاى شکل از سنگهاى بازالت سیاه رنگ تشکیل شده و با ارتفاع تقریبی ۶۰۹ متر از سطح دریا، در هنگام پرآبی، جزیره کوچکی در میان دریاچه هامون تشکیل میدهد. این کوه نام خود را از آرامگاه خواجه مهدی یکی از دوستداران خاندان علوی که مزارش بر فراز این کوه قرار دارد، گرفته و خواجه غلطان، کوه نور، کوه موعود و کوه باطنی از دیگر نامهای آن است روى این کوه مىتوان آثار بناهاى باستانى مربوط به دورههاى تاریخى متفاوت را مشاهده کرد. یکى از مهمترین و شاخصترین بناهاى تاریخى این محل، آتشکدهاى است قدیمى که زمان ساخت آن به سده یکم پس از میلاد باز مىگردد. آتشکده مذکور داراى یک تالار مرکزى در وسط و راهروهایى در اطراف است که در نهایت به ورودى اصلى آن در جلو ختم مىگردد و مطابق با سبک چهارتاقىهاى آن دوره ساخته شده استویرانههایى نیز در اطراف آن وجود دارد که مربوط به دورههاى اشکانى و ساسانى است. کوه خواجه قلعهاى عظیم و دژ شهرى منحصر به فرد از دوره اشکانیان و ساسانیان است. این اثر بزرگ به تخت جمشید خشت و گل شهرت دارد و تنها نمونه دژ شهرهاى اشکانى باقى مانده در ایران است یکى دیگر از بناهاى تاریخى شاخص در کوه خواجه، کاخى است مربوط به دوره ساسانیان که جلوههاى معمارى بدیعى را مىتوان در آن مشاهده کرد. این کاخ شامل عمارتى است که در جلوى آن حیاطى با منظرهاى بسیار بدیع و زیبا که چشم هر بینندهاى را خیره مىکند، قرار گرفته است همچنین در بخش جنوبى این تپه معبدى خشتى مربوط به دورههاى قبل از اسلام قرار گرفته است. این معبد که کرچک چهل گنجه نام دارد بنابر عقیده برخى، همردیف بناهاى قلعه دختر شمرده مىشود.اين مجموعه در سال ۱۹۱۶ توسط اورل اشتين شناسايى شد. هرتسفلد در سالهاى ۱۹۲۴ تا ۱۹۲۵ م در آنجا اندکى حفارى نمود. سپس در ۱۹۷۵ ميلادى هيئت ايتاليايى ايزمئو روى آن کارها مرمتى انجام داده و پس از آن هيئتهاى علمى باستانشناسى سازمان ميراث فرهنگى کشور در سالهاى ۱۳۷۲-۱۳۷۰ به بررسى روى آثار و نقشهبردارى مربوطه پرداختهاند و بخشى از حياط مرکزى کاخ را مرمت نمودهاند خرابههاى سرآشيبى جنوبى را مىتوان يک قلعه بزرگ يا شهر کوچک ناميد