قلعه رودخان

 قلعه رودخان

قلعه رودخان

نقشه قلعه به شکل 8 انگليسی می باشد. قسمت ميانی جمع تر و دو طرف باز برای اينکه آن زمان بلندگو نبوده صدا به طرفين برسد و همچنين از قسمت ميانی دوطرف غربی و شرقی در ديدرس نگهبان می باشد.

عکس های بیشتر

نقشه قلعه به شکل 8 انگليسی می باشد. قسمت ميانی جمع تر و دو طرف باز برای اينکه آن زمان بلندگو نبوده صدا به طرفين برسد و همچنين از قسمت ميانی دوطرف غربی و شرقی در ديدرس نگهبان می باشد. چون درهای قلعه کوچک می باشد نشاندهنده نظامی بودن قلعه بوده و بلند بودن پله ها نشانگر قد بلند بودن آدم ها در آنجا بوده است. داخل برجها در تابستان خنک و در زمستانها شومينه جهت روشن نمودن آتش و گرم کردن تعبيه شده است. کوزه های گلی در قلعه وجود دارد که داخلش روغن حيوانات را می ريختند و در زمستان برای روشنايی از آن استفاده می کردند. در جنوب قلعه روی کوه شکافی وجود دارد که دو اتاق سنگی هر يک با گنجايش 50 نفر در آن است. ديده بانها در آنجا مستقر شده و در موقع هجوم دشمن با شيپور و آتش نيروهای قلعه را خبردار می کردند رودخان نام قلعه‌اي است متعلق به دوره سلجوقيه كه برفراز ارتفاعات جنگلي شهرستان فومن در روستاي رودخان ساخته شده و 6/2 هكتار مساحت و 65 برج و بارو و ديواري به طول 1500 متر دارد. رطوبت بيش از حد هوا باعث رويش گياه در لابه‌لاي ديوارهاي قلعه و پوسيدگي آنها شده، اما با اين حال در مقايسه با قلعه‌هاي ديگر، رودخان سالم مانده است. قلعه رودخان، به طول يك هزار و ۵۵۰ متر، داراي ۴۲ برج و ديده‌باني است. در اين ديوار‌هاي قطور، منافذ و تركش‌هايي براي ريختن مواد مذاب و تيراندازي نيز تبعه شده بود. در گذشته چشمه آبي در داخل قلعه جاري بود كه وقت محاصره از آب آن استفاده مي شد. اين چشمه پس از زلزله سال ۱۳۶۹ گيلان خشك شد.قلعه رودخان، عظيم‌ترين دژ نظامي-حكومتي منطقه گيلان، در فاصله ۲۰ كيلومتري جنوب شرقي فومن از دهستان گوراب‌‏پس در بخش مركزي شهرستان فومن قرار دارد. و در ارتفاع بين ۶۵۵ تا ۷۱۵ متري از سطح دريا، در خط الراس يكي از ارتفاعات منطقه واقع شده است. اين قلعه كه به سكسار و قلعه حسامي نيز شهرت دارد، از بزرگ‌ترين و با عظمت‌ترين دژهاي نظامي گيلان و حتي ايران به شمار مي‌آيد و وسعتي بيش از ۵ هكتار دارد. براي رسيدن به قلعه بايد از شهر فومن، روستاهاي گشت، كردمحله، گشت رودخان، سياه كش، سيدآباد و قلعه رودخان عبور كرد و بعد از روستاي حيدرآلات تا قلعه كه حدود ۵ كيلومتر است را بايد با پاي پياده طي كرد.اين قلعه‌ مهم تاريخي،‌ مدت‌ها تخت‌گاه و مركز فرمان‌روايان گيلان بوده است. گفته مي‌شود اين بنا متعلق به دوره ساساني مي‌باشد كه طي حوادث و رويدادها، تخريب و در زمان حكومت سلجوقيان تجديد بنا شده است. كما اين‌كه اين قلعه تا دوره زنديه مورد استفاده حكام و فرمان‌روايان محلي قرار مي‌گرفت و به نظر مي‌رسد پس از آن، قلعه مورد استفاده قرار نگرفته و متروك مانده است. اما از زمان واقعي احداث اين قلعه در تاريخ، نشاني يافت نمي‌شود. پيش از قرن دهم هجري، نام و نشاني از قلعه ديده نمي‌شود، اما براي نخستين بار الكساندر شودزكو محقق لهستاني الاصل كه در سال ۱۸۳۰ ميلادي، هنگام تحقيق در گيلان متوجه اين قلعه شد، در يادداشت‌هاي خود موقعيت اين بنا را ثبت كرده است. وي درباره قلعه رودخان نوشت «دژي است بر بالاي كوهي در قسمت علياي رودخانه‌يي به همين نام، بام آن سنگي است و طرفين ورودي داراي دو برج دفاعي مستحكم هستند و بر روي كتيبه سر در ورودي آن حك شده است كه اين قلعه براي نخستين بار در سال ۹۱۸ تا ۹۲۱ هـ.ق براي سلطان ‌حسام ‌الدين ‌بن ‌اميره ‌دباج ‌بن ‌امير ‌علاءالدين ‌اسحقي تجديد بنا شد.در سمت راست قلعه، رودخانه‌‏اي به همين نام قرار دارد كه از ارتفاعات، سرچشمه گرفته و آب آن از جنوب به شمال در جريان است.گفتني است، قلعه رودخان از دو بخش تشكيل شده است : ۱- ارگ يا محل اسكان حاكم و خانواده. ارگ يا شاه‌قلعه از دو طبقه و از آجر ساخته شده و در قسمت غربي اين بنا واقع است. ورودي قلعه در سمت شمال جاي دارد و در دو طرف آن دو برج عظيم سنگي ديده مي‌شود.۲- قسمت نظامي يا قورخانه. در قسمت شرقي قلعه رودخان، بناهاي مخروبه وجود دارد. در قسمت شمال و جنوب، ديوارهاي محصور كننده قلعه، برج‌هاي نگهباني در فواصل مختلف، به چشم مي‌خورد . اتاق‌هاي هشت ضلعي كه از آجر ساخته شده، هنوز بر فراز برج‌ها ديده مي‌شود. مساحت بخش شرقي كمتر از بخش غربي آن است. بخش شرقي شامل دوازده ورودي، زندان، در اضطراري، حمام و آبريزگاه و همچنين چند واحد مسكوني است و بخش غربي داراي دوازده ورودي، چشمه، حوض، آب انبار، سردخانه، حمام، آبريزگاه، شاه نشين، و چند واحد مسكوني كه به وسيله برج و بارو محصور شده، مي‌باشد قلعه رودخان هم‌اکنون در دسته آثار گردشگري مشهور به شمار نمي‌رود، اما مي‌تواند در صورت رسيدگي و توجه بيشتر به يکي از آثار و جاذبه‌هاي گردشگري استان بدل شود.در سمت راست قلعه، رودخانه‌‏اي به همين نام قرار دارد كه از ارتفاعات سرچشمه گرفته و آب آن از جنوب به شمال در جريان است. علاقه‌‏مندان به ديدن قلعه بعد از عبور از شهر فومن، پس از گذشتن از روستاهاي گشت , كر و محله، گشت رودخان، سياه‌‏كش، گوراب‌‏پس، ملسكام و سعيدآباد به روستاي قلعه رودخان رسيده و پس از گذشتن از حيدرآلات و طي سه كيلومتر جاده خاكي وارد اراضي پارك جنگلي قلعه رودخان شده و بايد مسير 5/1 كيلومتري صعود تا محل قلعه را از راه پله احداث شده, عبور كنند. قلعه كلا داراي دو ارگ شانزده قراول خانه است. در ورودي يا دروازه قلعه شمالي است و در دو طرف آن دو برج توپر بسيار عظيم ساخته شده است و بر بالاي دروازه اصلي، كتيبه‌‏اي نصب شده بود كه اين كتيبه در حال حاضر در موزه رشت نگهداري مي‌‏شود و مضمون كتيبه به شرح زير است خاطرنشان مي‌‏شود: قبلا چشمه آبي كه منبع اصلي آب قلعه بود، در حياط قلعه ديده مي‌‏شد و معروف است كه اين آب را با گنگ از ييلاق زردخوني آورده‌‏اند. اين چشمه پس از زلزله سال 1369 گيلان خشك ؛ اما بعدها به‌‏وسيله ميراث فرهنگي گيلان احيا شده است.در فاصله 20 كيلومتري جنوب غربي فومن در قسمتي از ارتفاعات پوشيده از درخت شهرستان سرسبز فومن در جنوب غربي استان گيلان، بقاياي دژ مستحكم و عظيمي خودنمايي مي‌كند كه هيبت و صلابت آن هر بيننده‌اي را مسحور و متحير مي‌سازد. اين قلعه مهم تاريخي كه مدتها مركز فرمانروايان گيلان بوده است از بزرگترين و با عظمت‌ترين دژهاي نظامي گيلان و حتي ايران به شمار مي‌آيد. مساحت قلعه، بالغ بر 50 هزار مترمربع و در ارتفاع 600 متري در بلندترين نقطه كوه واقع شده است. برخي از صاحب نظران، بنياد قلعه را به دوره ساسانيان نسبت داده‌اند. قلعه در زمان حكومت سلجوقيان تجديد بنا گرديده و از پايگاههاي مبارزاتي اسماعيليان محسوب مي‌شده است. براي رسيدن به قلعه بعد از عبور از شهر فومن و گذشتن از روستاهاي گشت، كردمحله، سياه كش، شمس تالان، گوراب پس، هولس كام، سيدآباد و قلعه رودخان به روستاي حيدرآلات مي‌رسيم كه از اين روستا تا محل قلعه حدود 5 كيلومتر فاصله است كه در حال حاضر بيشتر مسافت آن در قالب طرح پارك جنگلي سنگ چين و شن‌ريزي شده است. براي نخستين بار در سال 1830 ميلادي الكساندر شودزكو «خچكو» محقق لهستاني‌الاصل هنگام تحقيق در گيلان متوجه اين قلعه شد و در يادداشتهاي خود موقعيت اين بنا را ثبت كرده است. وي درباره قلعه رودخان مي‌نويسد: «دژي است بر بالاي كوهي در قسمت علياي رودخانه‌اي به همين نام، بام آن سنگي است و طرفين ورودي داراي دو برج دفاعي مستحكم است و بر روي كتيبه سر در ورودي آن حك شده است كه اين قلعه براي نخستين بار در سال 918 تا 921 هـ . ق. براي سلطان حسام‌الدين امير دباج بن امير علاءالدين اسحقي تجديد بنا شد. با توجه به اينكه شهر فومن دوران طولاني مركز حكومت گيلان، پس از خاندان اسحاقوند بوده است، اهميت قلعه بيش از پيش قابل توجه است. كتيبه‌اي كه متعلق به اين قلعه است و هم اكنون در گنجينه رشت نگهداري مي‌شود، حاكي از آن است كه براي اولين بار در سال 918 هجري (13-1512 ميلادي) تا 921 هجري (16-1515 ميلادي) به فرمان «سلطان حسام‌الدين امير دباج بن امير علاءالدين اسحقي، مرمت گرديده است. از اين رو به قلعه حسامي نيز شهرت دارد. اين قلعه از دو بخش ارگ (محل زندگي پادشاه و حرمسراي وي) و قورخانه (محل فعاليتهاي نظامي و زندگي سربازان) تشكيل شده است. ارگ در قسمت غربي اين بنا در دو طبقه واقع شده و جنس آن از آجر است. قراول‌خانه‌ها در قسمت شرقي به صورت دو طبقه با نورگيرها و روزنه‌هاي متعدد بر محيط اطراف مسلط است. چشمه‌اي در ميان قلعه و گودترين محل آن وجود دارد  بخش شرقي قلعه شامل: دوازده ورودي، زندان، در اضطراري، حمام و آبريزگاه و همچنين چند واحد مسكوني؛ و بخش غربي داراي دوازده ورودي، چشمه، حوض، آب انبار، سردخانه، حمام، آبريزگاه، شاه‌نشين و چند واحد مسكوني كه با برج و بارو محصور شده است. 40 برج ديده‌باني، دور تا دور قلعه را احاطه كرده كه اتاقهاي هشت ضلعي آن، با طاقهاي رومي گنبدي پوشيده شده است. دور تا دور ديوارها و برجها روزنه‌هايي ديده مي‌شود كه شيب آن به بيرون قلعه و براي ريختن مواد مذاب و تيراندازي تعبيه شده است. در طول تاريخ قلعه، هيچ گاه دشمن به آن نفوذ نكرده و نتوانسته آن را فتح كند كه خود نشان‌دهنده مهارت و فن‌آوري معماران بنا چه از لحاظ علوم نظامي و چه از لحاظ معماري آن است. اين قلعه در منطقه فومنات در استان گيلان واقع شده است. اين قلعه از زيباترين قلعه هاي کشور و با ارتفاع 1500 متر مي باشد که در مقابل طبيعت زيباي منطقه قابل اغماض بود. با نگاه به بالا کوه هاي سر سبز را مي بيني که پر شده از درخت و تا آنجا که چشم سو مي کند سبز است و تو جز اين سبزينگي چيزي را نمي بيني. براي رسيدن به اين قلعه بعد از عبور از شهر فومن و گذشتن از روستاهاي گشت ، کردمحله ، سياه کش ، شمس تالان ، گوراب پس ، هولس کام ، سيدآباد و قلعه رودخان به روستاي حيدرآلات مي رسيم که از اين روستا تا خود قلعه حدود 5 کيلومتر فاصله است که شامل مسيري زيبا همراه با رودخانه اي کوچک مي باشد. براي اولين بار در سال 1830 الکساندر سودزکو(خچکو) محقق لهستاني الاصل هنگام تحقيق در گيلان متوجه اين قلعه شد او مي نويسد: دژي است بر بالاي کوهي در قسمت علياي رودخانه اي به همين نام بام آن سنگي است ، و طرفين ورودي داراي دو برج دفاعي مستحکم است و بر روي کتيبه در ورودي آن حک شده است که اين قلعه براي نخستين بار در سال 918 تا 921 ه.ق براي سلطان حسام الدين امير دباج بن امير علاء الدين اسحقي تجديد بنا شده است. به همين دليل به قلعه حسامي نيز شهرت دارد.کتيبه هم اکنون در گنجينه رشت نگهداري مي شود. اين قلعه از دو بخش ارگ (محل زندگي پادشاه و حرمسراي وي) و قورخانه (محل فعاليت هاي نظامي و زندگي سربازان) تشکيل شده است. ارگ در قسمت غربي اين بنا در دو طبقه واقع شده و جنس آن از آجر است.قراول خانه ها در قسمت شرقي به صورت دو طبقه با نورگيرها و روزنه هاي متعدد که بر محيط اطراف مسلط است. بخش شرقي قلعه شامل: دروازه ورودي ، زندان ، در اضطراري ، حمام و آبريزگاه و همچنين چند واحد مسکوني است. بخش غربي داراي دروازه ورودي ، چشمه ، حوض ، آب انبار ، سردخانه ، حمام ، آبريزگاه ، شاه نشين و چند واحد مسکوني که با برج و بارو محصور شده است. 40 برج ديده باني ، دورتادور قلعه را احاطه کرده که اتاق هاي هشت ضلعي آن با طاقهاي رومي گنبدي پوشيده شده است. دورتادور ديوارها و برج ها روزنه هايي ديده مي شود که شيب آنها به بيرون قلعه است و براي ريختن مواد مذاب و تيراندازي تعبيه شده است. در طول تاريخ قلعه هيچگاه دشمن به آن نفوذ نکرده و نتوانسته آن را فتح کند که خود نشان دهنده مهارت و فن آوري معماران چه از لحاظ علوم نظامي و چه از لحاظ معماري آن است. تحقيقات سازمان ميراث فرهنگي قدمت اين قلعه را به دوره سلجوقيان نسبت مي دهد اما همان طور که گفته شد روايت هايي نيز قدمت قلعه را به دوره ساسانيان نسبت مي دهند و اين به دليل يافت دستشويي هايي است که موافق قبله ساخته شده است.اين قلعه تا دوره زنديه مورد استفاده حکام محلي بوده است. در بدو ورود و پديدار شدن قلعه ، نظر هر بيننده اي متوجه دروازه عظيم بالا و برج با هيبت آن مي شود. در طرفين دروازه دو پايه بلند وجود دارد که محل استقرار محافظين قلعه بوده است. ورودي دروازه با 5 سکو از جنس سنگ لاشه به ارتفاع 1 متر ساخته شده استآب انبار در بخش غربي و در 5 متري و ارتفاع 6.3 قوس جناغي از جنس سنگ به عرض 2 متر پايين ترين سطح قلعه به فاصله 140 متري از دروازه ورودي به صورت هشت ضلعي که اندازه هر ضلع آن 2 متر است.بناي قلعه از سنگ و آجر ساخته شده و در بخش هاي آسيب پذير و حساس از سنگ و ساروج استفاده شده است و در بيشتر اتاق ها ، برج ها و سقف هاي گنبدي شکل آن ، آجر و گچ به کار رفته است.اين قلعه در دوران قديم در مواقع اضطراري مي توانست چندين هزار نفر را براي مدت طولاني در خود جاي دهد و آبي گوارا در تمام فصول سال در اين قلعه جاري بود که پس از زلزله 1369 گيلان خشک شد.اين قلعه در ارتفاعي بين 655 تا 715 متري از سطح دريا واقع شده است. اين قلعه به سکسار و همان طور که گفته شد به حسامي نيز معروف است. مسير قلعه در حال حاضر مرمت شده و طوري ساخته شده که هر کسي بتواند اين مسير را بپيمايد. قلعه عظيم وشگفت انگير قلعه رودخان در ۲۵كيلومتري جنوب غربي فومن كه در حوزه جغرافيايي اين شهرستان قرار دارد در قله كوهي در دل جنگل آرميده است. حوادث طبيعي و دستبردهاي انساني هرچند كه آسيبهاي زيادي به اين پيكره عظيم وارد كرده اند از عظمت و بزرگي آن نكاسته است. براي رسيدن به قلعه پس از عبور از شهر فومن، روستاهاي گشت، كردمحله، گشت رودخان، سياه كش، سيدآباد و قلعه رودخان در جاده اي كه نيمي از آن آسفالت و نيمي ديگر خاكي است را پشت سر مي گذاريم و به روستاي حيدرآلات كه جاده اي اتومبيل رو به آن ختم مي شود، مي رسيم. از اينجا تا قلعه را بايد با پاي پياده كه حدود ۵كيلومتر است طي كنيم. زمان لازم براي طي كردن اين مسير با پاي پياده حدود يك ساعت و نيم است.

پيشينه تاريخي

در متون تاريخي تا قبل از قرن دهم هجري قمري نامي از قلعه رودخان برده نشده اما «خجكو » محقق لهستاني الاصل كه سال۱۳۸۰ در گيلان حضور داشته از اين قلعه يادو آن را اينگونه توصيف كرده كه: «در دشت فومن و قسمتهايي از گيلان آثاري است كه نمونه دهكده هاي كهن است. قلعه رودخان دژي است در بالاي كوهي با رودخانه اي به همين نام. بام آن از سنگ و آجر است. در طرفين در ورودي دو برج دفاعي مستحكم است و...» در كتيبه سنگي كه در گذشته بر بالاي در ورودي قلعه نصب بود و اينك در موزه مردم شناسي گيلان نگهداري مي شود، نوشته شده ، اين قلعه كه به نام قلعه حسامي است، نخستين بار در سال ۹۱۸ تا ۹۲۱ هـ.ق به امر سلطان حسام الدين بن اميره و باج بن اميره علاءالدين اسحقي تجديد بنا شد. تحقيقات سازمان ميراث فرهنگي، قدمت اين قلعه را به دوره سلجوقيان نسبت مي دهد اما روايتهاي ديگري بناي اوليه اين قلعه را به دوره ساسانيان نسبت داده است كما اينكه اين قلعه تا دوره زنديه مورد استفاده حكام و فرمانروايان محلي قرار مي گرفت و به نظر مي رسد پس ازآن قلعه مورد استفاده قرار نگرفته و متروك مانده است. قلعه رودخان، به طول يك هزار و ۵۵۰متر، داراي ۴۲برج و بارو است. در ساخت بنا از شيوه هاي معماري مختلف بهره گرفته شده كه علاوه بر قدرت دفاعي قلعه از ويژگيهاي معماري خارق العاده اي برخوردار است. ساخت ديوارهاي قلعه به گونه اي است كه از پستي و بلنديهاي طبيعي منطقه حفاظت مي كند و به عنوان يك قلعه حكومتي ـ نظامي از امكانات زيستي با توجه به آب كافي به صورت چشمه و آب انبار برخوردار بوده است. البته آب انبار آن هنوز هم با همان عظمت و زيبايي برجاي مانده است. نماي كلي قلعه به شكل نامنظم از دو قسمت غربي و شرقي تشكيل شده و تمامي اين دو بخش به وسيله برج و بارو محصور شده است. در بدو ورود و پديدار شدن قلعه، نظر بيننده متوجه دروازه عظيم بالا و برج باهيبت آن مي شود. در طرفين دروازه دو سكو از جنس سنگ لاشه به ارتفاع ۱/۵ متر وجود دارد كه محل استقرار محافظين قلعه بوده است. ورودي دروازه با قوس جناغي از جنس سنگ به عرض ۲/۶ متر و ارتفاع ۳/۵ متر ساخته شده است. آب انبار در بخش غربي و در پايين ترين سطح قلعه به فاصله ۱۴۰متري از دروازه ورودي به صورت هشت ضلعي كه اندازه هر ضلع آن ۲متر است ساخته شده، كف آن از سنگ و ارتفاع آن با نوك گنبد ۴/۵ متر است. از زيباترين بخشهاي اين قلعه، بناي شاه نشين است كه درانتهاي بخش غربي در فاصله ۲۰۰متري از دروازه و در بلندترين نقطه برفراز تپه اي طبيعي كه مقر حكمران و پادشاه بوده است، بنا شده است. اين قلعه دروازه كوچكتر ديگري نيز در بخش شرقي دارد كه گويا از اين دروازه در مواردخاص استفاده مي شده است. قلعه فراموش شده تا سال۱۳۷۷ (حدود ۵سال پيش) اين قلعه در خاموشي مطلق مي زيست و در غربت تاريخي خويش آرميده بود. تنها معدودي از جوانان عاشق وعلاقه مند از استانهاي آذربايجان، اردبيل و نيز مردم بومي گيلان در فصلهاي بهار و تابستان به صورت انفرادي ياگروهي به ديدار اين بناي شگفت انگيز و درعين حال غريب مي رفتند و همين ديدارها و رفت و آمدهاي مردم، مسؤولين را متوجه عظمت اين قلعه باستاني كرد كه در پي آن اقداماتي در جهت بازسازي جاده ارتباطي ، پلهاي موقت چوبي بر روي رودخانه هاي مسير پياده روي و سنگ فرش كردن مسير از پاي قلعه تا بالاي آن صورت گرفت. نكته جالبي كه به چشم مي خورد، انبار بزرگي از آجر در محل بنا است كه براي مرمت بنا از همين آجرها استفاده مي شود. پس از آن، از طريق چاپ بروشور، عكس، فيلم و درج مقالاتي در روزنامه ها و مطبوعات و نمايش فيلمهاي تهيه شده در رسانه هاي گروهي، توجه مردم به خصوص جوانان به اين قلعه عظيم باستاني در سراسر ايران را جلب كرد. در دو سال اخير، اين حضور چنان چشمگير و غافلگير كننده بود كه مشكلات فراواني را براي بازديدكنندگان به وجود آورد و مسؤولان نيز با حركتهاي نه چندان سريع خود قادر به جوابگويي به اين حركت بزرگ جهانگردي در منطقه نيستند. نبودن راه ارتباطي مناسب تا پاي قلعه به خصوص چندكيلومتر انتهايي جاده كه به صورت خاكي و بدون زيرسازي است، براي گردشگران مشكل آفرين است. نداشتن پاركينگ مناسب براي اتومبيلها، نبودن امكانات پذيرايي مانند رستوران، چايخانه و اقامتگاه، فقدان هرگونه امكانات رفاهي و تسهيلاتي در پاي قلعه و... از مشكلات موجود در مسير اين مكان تاريخي است. متأسفانه مردم ساكن در نواحي مجاور قلعه كه داراي اقتصاد دامي و كشاورزي هستند، از شرايط نامطلوب اقتصادي، بهداشتي و اجتماعي رنج مي برند. از سويي ديگر، پايين بودن سطح دانش همگاني، نبودن زيرساختهايي مانند جاده، آب و برق (در بعضي قسمتها) محروميت مضاعفي را بر مردم اين منطقه تحميل كرده است و اين در شرايطي است كه همين مردم در كنار بناي باعظمتي زندگي مي كنند كه حكايت از تمدني كهن دارد. شرايط به وجود آمده ازنظر گردشگري در منطقه مي تواند تحولي عظيم در جهت بهبود اقتصادي و اجتماعي مردم فراهم آورد. براي رونق منطقه بستر لازم براي سرمايه گذاريهاي كوچك و بزرگ بخش خصوصي در اين منطقه فراهم شود و حداقل براي سال آينده گردشگري كه چند ماهي بيش نمانده با حمايت از سرمايه گذاريهاي كوچك، امكانات و تسهيلات لازم براي گردشگران در سال آينده فراهم گردد.

آدرس بر روی نقشه

نظرات

نظر بدهید